در ترسيم اين نكته كه خشوع قلب به ياد حسين عليه السلام واقعيتي ست كه به خشوع در برابر خدا بر مي گردد بايد يادآور شد كه خشوع قلب به ياد حسين عليه السلام چند گونه است از آن جمله:

خشوع قلبي است كه به خشوع در برابر خدا بر مي گردد و قلب خاشع در برابر حسين عليه السلام جايگاه عشق خدا مي شود و نمونه ي كامل قلبي كه ايمانش براي خدا خالص است، آن است كه خشوع آن در برابر حسين عليه السلام به خشوع در برابر خدا و ذكر خدا باز گردد، نظير اصل ذكر و سپاس، چرا كه هر موجودي به طور تكويني سپاس خدايش را مي گذارد و در برابر او خضوع مي كند، اما پاداش و فضيلت كامل، نه براي سپاس و خضوع تكويني است، بلكه از آن موجودي است كه با اراده و اختيار و با همه ي شرايط سپاس و ستايش، در برابر خدا خشوع و خضوع كند.

خشوع قلب در برابر ياد و نام حسين عليه السلام نيز اين گونه است، چرا كه قلب ها در برابر نام و عظمت فداكاري او خاضع مي گردند؛ اما خضوع واقعي آن جايي است كه با درك و بينش همراه و به خضوع در برابر خداي حسين باز گردد، خدايي كه خود آن حضرت با همه ي وجود و در تمامي مراحل در برابرش عالي ترين و زيباترين جلوه هاي خضوع و خشوع را در چشم اندازها قرار داد.

و اين مطلب كه گريه بر حسين عليه السلام به هنگام نماز، آيا نماز را باطل مي كند يا نه؟ جوابش متوقف به تشخيص اقسام خضوع است.


بنابراين هر گونه گريه بر آن حضرت كه از اقسام خشوع قلب در برابر خدا باشد، نماز را نه تنها باطل نمي سازد كه محتواي بيشتري مي بخشد.اما گريه اي كه تنها به خاطر عواطف پاك انساني و به ياد خدا باز نگردد، مشكل آفرين و قابل دقت است.

اينك به ياري حق، به ترسيم خشوع قلب به ياد آن حضرت و آنچه مربوط به سوگواري بر اوست، مي پردازيم و بحث هاي زير تقديم مي گردد:

1- اقسام خشوع قلب و منشأ دروني گريه،

2- منشأ بروني گريه و رقت قلب،

3- اقسام مهر قلبي به حسين عليه السلام،

4- محافل حسيني پيش از شهادت، به هنگام شهادت و پس از شهادت،

5- كتاب ها، صحيفه ها و نورها،

6- ويژگي هاي سوگواري بر حسين عليه السلام،

7- خواص گريه ي بر او،

8- پاداش ها و آثار گريه بر او،

9- اجر و ثواب گريه بر حسين عليه السلام،

10- در ويژگي هاي چشم گريان،

11- در خواص اشك جاري بر حسين عليه السلام،

12- پايان بخش بحث ها.