سير كردن گرسنه اي در روز پريشاني، خوراك دادن به پدر از دست داده اي از بستگان، يا بينوايي خاك نشين، كاري است بزرگ و خداپسندانه كه مورد توصيه ي قرآن است [1] و بر فضيلت بي نظير امام حسين عليه السلام همين بس كه نجات از «عقبه» در اين آيه ي شريفه به آن حضرت تفسير شده است. [2] .

آن حضرت در شبانه روز عاشورا به اين عبادت بزرگ تمكن نيافت، چرا كه روز عاشورا علاوه بر اينكه روز تشنگي بود، به دليل محاصره ي اقتصادي، روز گرسنگي هم بود.به همين جهت حضرت سجاد عليه السلام فرمود: «فرزند گرامي پيامبر، گرسنه و تشنه به شهادت رسيد.» [3] .

اما مسأله ي تشنگي به دو جهت تكرار شد و سخني از گرسنگي و طلب مواد غذايي از دشمن به ميان نيامد.نخست به دليل شدت بيشتر عطش، بدان تأكيد شد و ديگر به دليل ذلت بار بودن طلب غذا و ناسازگار بودن آن با روح بلند و آزادمنشانه و ذلت ناپذير امام حسين عليه السلام و يارانش كه نه تنها از طلب طعام خودداري كردند، بلكه اگر در آن شرايط به آنان طعام هم داده مي شد از پذيرفتن آن خودداري مي كردند.از همين ديدگاه بود كه وقتي برخي از مردم كوفه به كودكان خرما و گردو دادند، خواهر گرانقدرش خروشيد كه: «صدقه بر ما روا نيست.» و آنها را دور ريخت [4] چرا كه پذيرفتن غذاي آنان در آن شرايط را، ذلت بار مي نگريست و آن را - اگرچه زكات هم نباشد - بر خاندان رسالت روا نمي دانست.