بخش وسيعي از ميراث گرانقدر نهضت حسيني به معرفي شخصيت امام حسين (ع) و موقعيت خانوادگي او اختصاص دارد. اين همه تأكيد بر اين جايگاه نشانه اهميت آن است. امام در مكتب و داماني تربيت و رشد كرده بود كه نمي توانست وضع زمانه را مشاهده كرده و سكوت اختيار كند. همچنان كه نمي توانست به سهولت از كنار پايمال شدن ارزش ها بگذرد. امام در خاندان وحي و رسالت رشد يافته و در دامان پاك دختر رسول خدا (ص) تربيت يافته بود و همه ارزشها و كمالات انساني در وجودش متبلور بود. حضرت بارها از اين حقيقت سخن گفت و با دشمنان و قدرت طلبان محاجّه نمود. در پاسخ به حاكم مدينه كه خواستار بيعت امام با يزيد بود، فرمود: «انا اهل بيت النبوه و معدن الرسالة و مختلف الملائكة و محلّ الرحمة و بنا فتح الله و بنا ختم». [1] .

در پاسخ كوفيان نيز فرمود: «هيهات منا الذلّة أبي الله ذلك و رسوله و المؤمنون و جدود طابت و حجور طهرت و انوف حميّة و نفوس ابيّة من ان تؤثر طاعة اللئام علي مصارع الكرام؛ [2] .

هرگز زير بار ذلت نمي روم. خداوند و رسول او و مؤمنان و نياكان وارسته و دامنهاي پاك و بزرگان غيور و انسانهاي بزرگوار آن را براي ما نمي پسندند، آري نمي پسندند كه پيروي فرومايگان به قتلگاه بزرگواران ترجيح داده شود.» امام درا ين كلام گهربار پذيرفتن ذلّت بيعت با يزيد را با موقعيت خانوادگي خود در تعارض مي بينيد و مرگ با عزّت را با موقعيت خويش متناسب مي داند. ما نيز در زيارت وارث خدمت آن حضرت عرض مي كنيم: «يا اباعبدالله، اشهد انك كنت نوراً في الاصلاب الشامخة و الارحام المطهرة لم تنجّسك الجاهلية بانجاسها و لم تلبسك من مدلهمات ثيابها». چنين شخصيتي از خاندان وحي و رسالت حتي اگر از حق خود در خلافت نيز چشم مي پوشيد، نمي توانست حاكميت شخصي چون يزيد را به رسميت شناسد و با سكوت خود بدان مشروعيت بخشد.