بازگشت

علم بي عمل چونان درخت بي ثمر


امام حسين عليه السلام، كه بر او باد درود از لبان پاك، مي فرمايد:

(ما خلق الله العباد الا ليعرفوه، فاذا عرفوه عبدوه، و اذا عبدوه استغنوا بعبادته عن عبادة ما سواه)

: خداوند بندگان را نيافريد مگر براي اين كه او را بشناسند، وقتي او را شناختند، بپرستند، و وقتي او را پرستيدند، با پرستش او از عبادت غير او بي نياز مي شوند.

مقصود از شناخت خدا در اين جا، جاهل و غافل نبودن از اوست. زيرا مي فرمايد: «اذا عرفوه عبدوه»، و غرض از «بعبادة الله» عمل و اجراي امر و نهي اوست، چرا كه مي فرمايد: «و اذا عبدوه استغنوا عن عبادة ما سواه». و هر كس از سيره ي اهل بيت عليهم السلام در گفتار و كردار تبعيت كند، معتقد خواهد شد كه علم آگاهانه و متعهدانه منوط به عمل است، و با آن ارتباط عميق و محكمي دارد. و اگر علم بدون عمل ظاهر شود، در صورت ظاهر، علم است، ولي در حقيقت جهل است.

اميرالمؤمنين علي عليه السلام مي فرمايد: «علم مقرون و همراه با عمل است، هر كس علم پيدا كند، عمل مي كند. و عمل، عمل را صدا مي زند، اگر پاسخ داد كه هيچ، و الا عمل مي رود...».


در اصول كافي از امام جعفر صادق عليه السلام نقل است كه ايشان در تفسير آيه ي 28 سوره فاطر مي فرمايد: انما يخشي الله من عباده العلماء يعني آن دسته از دانشمنداني كه عملشان سخنشان را تصديق مي كند، خدا ترسند. و هر كس سخنش با عملش تصديق نشود عالم نيست. بدين معنا كه انسان، خوب مي داند كه چه بايد بكند، و چه چيز نبايد انجام ندهد و چه ميزان فراگيرد تا بتواند به همان مقدار ضروري عمل كند. بنابراين، علم تابع عمل است نه اصل و ريشه، و وسيله است نه هدف.

گروهي از دانشمندان كلام مي گويند: علم و آگاهي به پروردگار و شناخت خدا واجب است. زيرا او منعم بوده، و شكر منعم واجب. و آن نيز انجام نمي شود مگر با شناخت خداوند تبارك و تعالي. و واجب انجام نگيرد الا به علم. بنابراين علم نيز واجب است... اين اولين و آخرين هدف علم به خداست كه فرمان هاي او را بشنويم و اطاعت كنيم. اما متأسفانه برخي از مذهبي هاي حرفه اي اسم خدا را ابزار تجارت و وسيله توليد قرار داده اند، درست مانند كارخانه و تجارتخانه، و مزرعه و غيره. [1] .


پاورقي

[1] برخي از مسلمانان حرفه‏اي با چند قطره اشک و مصيبت و سوک بر امام حسين عليه‏ السلام و اهل بيت سوداگري مي‏کنند و تجارت. و معتقدند هر چه خواستي انجام بده از حرام و حلال؛ ربا، زنا، غش در معامله و کلاهبرداري، حقه بازي، دروغ و ستم و استفاده‏ي غير قانوني و نامشروع از بيت المال و الي آخر... فقط کافي است چند قطره براي امام حسين عليه‏ السلام اشک بريزي! خدا همه گناهانت رامي‏بخشد يعني براي خدا و امام حسين عليه‏ السلام هم تکليف معين مي‏کنند! زهي غرور و جهالت و بي‏شرمي!!! خداوند از اينان بيزار و بري است و اهل بيت نيز هيچ پيوندي با آنها ندارند. (مترجم).