بر طبق يك عادت و جريان سنتي حاكم، خطباي منبرهاي حسيني، همواره صحابه را با ياران حسين عليه السلام در پيشگاه خداوند همطراز و همسنگ مي دانند. و چه بسا گويند:

ياران حسين عليه السلام در شيوه و سيره ي خود همچون آنان بوده و جان و روح خود را به خاطر خدا و حق و حقيقت فدا نمودند، كه شكي در آن نيست. امام حسين عليه السلام كشته شد، و انحراف و سركشي و گمراهي دولت متجاوز و ستمگر اموي افزوده شد. در مكه حرام هاي خدا حلال شمرده شده و مدينه به آتش كشيده شد. در زمينه ي جهاد ياران پيامبر، مي گوييم گرچه آنها فداكاري كردند، و جان و خون خويش را به ارمغان دادند، ولي همه ي اين ها در سايه ي حضور وجود مقدس نبي اكرم صلي الله عليه وآله وسلم و نفوذ دولت اسلامي بوده و سرانجام رهبري پيامبر ثمر داد. بنابراين قياس و مساوات در اين مورد هرگز جايز و توجيه پذير نيست.

پاسخ:

1- مقام شهيد با نمونه ي اعلا و آرماني كه در راه آن شهيد شده، مقايسه مي شود. چنان كه رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم مي فرمايد: «هر كس هجرتش بسوي خدا و رسول او باشد، به سمت خدا و پيامبرش حركت كرده است، و


هر كس هجرتش به سوي مال و منال دنيوي باشد، يا به سوي زني كه با او ازدواج كند، حركت كند، به سمت آن چه هجرت كرده، حركت نموده است».

خداوند مي فرمايد:

(و من يقاتل في سبيل الله فيقتل او يغلب فسوف نؤتيه اجرا عظيما).

(النساء / 74).

: هر كس در راه خدا بجنگد، و كشته و شهيد شود، يا به پيروزي بر دشمن نايل شود، بزودي پاداش بسيار بزرگي به او عطا خواهيم كرد.

بنابراين، معيار شهادت افتخار آميز و احترام انگيز در پيشگاه خداوند، رضايت و خشنودي حق و ياران او، و خشم و غضب باطل و هواداران آن مي باشد... و براساس همين طريق، صحابه و ياران حسين عليه السلام - كه بهترين درود و رحمت بي پايان خدا بر آنها باد - بيانگر كيفيت تحقق آيات الهي، و حركت به سمت شهادت، و راه سعادت هستند، چنان كه در اشعاري آمده است:

بزودي حركت مي كنم، و مرگ بر جوانمرد ننگ و عار نيست

وقتي كه هدف حق باشد و جهاد كننده مسلمان

و مردان صالح خود را ساختند و آماده كردند

و از مطرودين هلاك شونده جدا شده و با مجرمان وداع

2- گروه كثيري از صحابه، كه در ميانشان نيز از اصحاب بدر (جنگ بدر) نيز بودند، جنگيدند و بالاخره به همان انگيزه و هدفي كه به خاطر آن در ركاب رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم مي جنگيدند، در راه خدا شهيد شدند. از آن جمله اند: عبدالله بن عمير كلبي كه مي گفت: به خدا سوگند من در راه خدا و جهاد عليه مشركين بسيار اشتياق داشتم، و هم اكنون اميدوارم كه جهاد و جنگ با اين گروه ستمگر كه با فرزند دختر پيامبرشان به نبرد برخاسته اند، خداوند پاداشي بزرگتر و فزونتر از پاداش جهاد عليه مشركين نصيبم فرمايد. ديگر از آنان انس بن حرث، و حبيب بن مظاهر، و مسلم بن عوسجه، و جنادة بن حرث، و بسياري ديگر بوده اند.

3- يكي از آموزه هايي روحي - رواني شهداء اين كه، آنها با انگيزه اي واحد، سمت گيري و حركت داشتند. و آن احساس و آگاهي به وظيفه و ايمان به نمونه ي اعلا و آرماني و الگوي والايي بود كه در اعماق وجود


شهيدان موج مي زند، و در سرشت شهيد، آگاهي به گونه اي ريشه دار است كه به خاطر آن مبارزه و جهاد را تا مرز پيروزي مي كشاند، تا آن جا كه هر يك از ايشان كه شهيد مي شوند. احساس مي كند در راه حق و عدالت، و آزادي و مساوات و به خاطر حق و حريت، شهيد مي گردند و از نظر اصول و ريشه ي اعتقادي مانند كسي است كه در ركاب رسول اكرم صلي الله عليه وآله وسلم به شهادت رسيده باشد، چرا كه ارزش ها و مفاهيم الهي برخاسته از ژرفاي اسلام و دعوت به آن است...

دلالت بر اين جهان شمولي، نصوص قرآن و سنني است كه شهادت و كشته شدن در راه خدا را بدون قيد و شرط بيان مي كند، و بديهي است كه راه خدا، فراگيري گسترده اي دارد، و به جهتي از جهات، در برگيرنده ي خير و صلاح مردم نيز مي باشد.