انديشمندان قديم و جديد، همه از جوانمردي و فتوت علي عليه السلام سخن ها گفته اند، و كتابها و تأليفاتي در اين زمينه ارايه داده اند كه مفهوم آن كمال جوانمردي و مردانگي شخصيتي چون علي عليه السلام است. امروزه در كشورهاي اسلامي نيز جمعيت ها و هيأتهايي تشكيل مي شود، و خود را به نحوي براي تيمن و تبرك به برخي خصلت هاي ممتاز اميرالمؤمنين عليه السلام منتسب مي كنند. زيرا آوازه ي جوانمردي، و شكوه و عظمت شمشير او را شنيده اند كه: «لا


سيف الا ذوالفقار، لا فتي الا علي»: هيچ شمشيري به قدرت ذوالفقار نيست و هيچ جوانمردي همچون علي. به ديگر سخن هيچ جوانمردي در عظمت و كمال هم سنگ و هم ارزش علي عليه السلام نيست. به راستي منشاء اين پيام آسماني چيست؟ گويند: جبرئيل است نه پيامبر (كه برخي گمان كرده اند).

دكتر شيبي در صفحه 494 و پس از آن مي گويد: «طبري در حوادث واقعه ي احد گفته است: علي عليه السلام به آزموني سترگ آزموده شد كه جبرئيل را به شگفت آورد. جبرئيل گفت: اي رسول خدا! آيا اين برابري و مساوات در رابطه با شما و علي عليه السلام است. پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم فرمود: آري علي از من است و من از علي. جبرئيل گفت: و من از هر دو شما. كه ناگهان صدايي شنيده شد كه مي گفت: «لا سيف الا ذوالفقار، لا فتي الا علي...» يكي از ابعاد فتوت و جوانمردي علي عليه السلام اين كه وي خود را در معرض مرگ حتمي قرار داد، و در شب هجرت رسول اكرم صلي الله عليه وآله وسلم به مدينه به جاي پيامبر بر بستر او خوابيد... و فرزند همان شخصيت ممتاز و فداكار؛ حسين عليه السلام در اوج قله ي فداكاري بي نظير، خويشتن را در راه تحقق اهداف و ايده آل هاي متعالي اسلام قرباني ساخت، تا روح اسلام را كه با زحمات جانفرساي جدش قدرت يافته بود حفظ و مصون دارد، تا آن جا كه نامش همرديف حضرت مسيح، و سرنوشتش همسان او شد».