بازگشت

سخني در مورد نويسنده


مرحوم محمد جواد مغنيه، از علماي اماميه، فقيه و مفسر و محقق در دوره ي معاصر بود. وي به سال 1322 ق در روستاي «طيرديا» از جبل عامل لبنان چشم به جهان گشود. در زادگاهش به فراگيري علوم مقدماتي مشغول شد. سپس به نجف اشرف مسافرت كرد و به تكميل تحصيلات خود پرداخت و از محضر اساتيدي چون «سيد حسين حمامي» بهره برد آن


گاه به جبل عامل برگشت و در زادگاهش اقامت گزيد سپس به عنوان قاضي شرع در بيروت منصوب شد و بعد به عنوان مشاور دادگاه عالي شرع و سپس معاون دادگاه برگزيده شد و در طول مسؤوليتش ماجرايي براي يكي از افراد صاحب نفوذ پيش آمد كه وي از مرحوم مغنيه، خواست مطابق نظر او قضاوت كند تا در مقابل اين كار، او را به عنوان رييس اصلي دادگاه منصوب نمايد. شيخ مغنيه از آن سر باز زد و از اين گونه مسؤوليتها كناره گرفت و به تأليف و تحقيق روي آورد. مرحوم مغنيه از كساني بود كه شيعه و سني را به وحدت كلمه و تقريب فرا مي خواند و مقالات فراواني در مجله ي رسالة الاسلام دراين زمينه نوشته است. او در سال 1400 ق در بيروت درگذشت و در نجف اشرف به خاك سپرده شد پژوهشهاي قرآني وي به جز «قرآن، حسين عليه السلام شهادت» دو تفسير مي باشد:

1(تفسير كاشف، در هفت مجلد به زبان عربي و شيوه ي ادبي شامل تمامي قرآن كريم است. مؤلف پس از ذكر آيه، نخست به لغت و اعراب كلمات و بعد به معني آيه مي پردازد و آن را به نحو وافي شرح مي دهد. اين تفسير چندين بار در بيروت به چاپ رسيده است.

2(تفسير مبين در يك مجلد به زبان عربي و شيوه اي ادبي شامل تمام قرآن كريم است. مؤلف اين اثر مانند تفسير شبر يا جلالين به طور مختصر به شرح موجز آيات و عبارت قرآني پرداخته است. [1] .

وي از عاشقان اهلبيت و از علماي روشن ضمير معاصر و بزرگ شيعيان لبنان بود. با نگاهي به آثار برجسته ي او، روحيه ي پژوهشگرانه و حق طلبانه او را شاهد خواهيم بود، شيخ محمد جواد مغنيه، داراي آثار متعددي در زمينه ي مسائل مختلف اسلامي و به ويژه بيان حقايق موروث از اهلبيت عليهم السلام است. آن بزرگوار در بيان ريشه هاي انحراف فكري و انحطاط مذهبي در جامعه، نقشي مؤثر را ايفا نموده است، همان گونه كه گفتيم منطق استوار، بينش مترقي، اصناف علمي وادبي - انساني وي، موجب ايجاد احساس


تقريب برادران اهل سنت و تمايل نسبت به مكتب اهل بيت بوده است و در همان حال با استناد به گفته ها و اخبار و اسناد تاريخي و منقولات اهل تسنن، يكي از عوامل جاذب به سمت وحدت اسلامي كه در اين عصر دشمن از هر طرف ما را احاطه كرده، بوده است. او در فرازي از بيانات خود مي گويد: اهل سنت به اهل بيت احترام مي گذارند و در فضايل آنان به طور مستند، روايت نقل مي كنند، و در خصوص شيعه مي گويد: شيعه از غلاة نيست و نظر شيعه نسبت به اصحاب همان نظر اهل بيت است.

كتاب حاضر [2] محصول همين شيوه ي وحدت گرايانه اوست، در اين كتاب استاد مغنيه با استدلالي جاذب و شيرين به بيان پيوند حسين عليه السلام با قرآن با تكيه بر اخبار و روايات منقول و مأثور از برادران اهل تسنن مي پردازد، و در پايان نيز به رد اتهامات و شبهات و پاسخگويي به مزدوران استعمار و مزدوران بني اميه و اخلاف آنها مي نشيند... روحش شاد و قرين رحمت باد...

در پايان فرازهايي از زيارت عاشورا را به عنوان حسن ختام ديباچه نقل مي كنيم كه بهترين كلام الهي و پيام اهلبيت در زيارت عاشورا تلجي يافته است: السلام عليك و علي الارواح التي حلت بفنائك عليكم مني جيعا سلام الله ابدا...

فلعن الله امة اسست اساس الظلم و الجور عليكم اهل البيت...

يا اباعبدالله اني سلم لمن سالمكم و حرب لمن حاربكم الي يوم القيامة...

اللهم اجعل محياي محيا محمد و آل محمد و مماتي ممات محمد و آل محمد صلي الله عليه وآله وسلم

پروردگارا محور زندگي مرا بر اساس زندگي و آيين محمدي و مرگم را بر مبناي آيين محمدي و خاندان او مقرر فرما.

محمد رسول دريايي

12 / 11 / 1380



پاورقي

[1] المفسرون حياتهم و منهجهم، صفحه 569 - 568 (به نقل از اعيان الشيعه، ج / 9 صفحه 205)؛ گنجينه دانشمندان، ج 272 / 3: انديشه‏ هاي سياسي مغنيه، لطيف راشدي، صفحه 8؛ دايرة المعارف تشيع ج 575 / 4. (مترجم).

[2] دراين مجموع سعي و تلاش گرديد تا از نظر ويراستاري، متن کتاب مطابق آخرين پيشنهادات ويرايشي، تنظيم و تقديم گردد، فقط تنها موردي که لحاظ نشد طرز صحيح نگارش (رسم الخط) واژه‏هاي مسوؤل، مسوؤليت و مسوؤلين بود که به اشتباه به صورت مسؤل و مسؤليت و مسؤلين نگاشته شده اميد است ارباب ادب و اصحاب انديشه و فرهنگ به ديده‏ي اغماض نگرند و پوزش ما را پذيرا باشند. (مترجم).