بازگشت

جنبه ي حماسي و پرخاشگري


اما از يك زاويه ي ديگر كه نگاه مي كنيم (از ديدي كه دعبل و كميت اسدي و امثال اينها نگريسته اند)، مرد پرخاشگري را مي بينيم كه در مقابل دستگاه جبار قيام كرده است و به هيچ نحو نمي شود او را تسليم كرد. گويي از دهانش آتش مي بارد، همواره دم از عزت و شرافت و آزادي مي زند: «لا و الله لا اعطيكم بيدي اعطاء الذليل و لا افر فرار العبيد» [1] من هرگز دست ذلت به شما نمي دهم و مانند بردگان فرار نمي كنم، محال است. «هيهات منا الذلة» [2] ، «الموت اولي من ركوب العار» [3] «لا اري الموت الا سعادة و الحيوة مع الظالمين الا برما» [4] هر كدام را در يك جا گفته است. اينها را كه انسان نگاه مي كند مي بيند حماسه است و شجاعت و به تعبير اعراب «ابا» يعني عصيان و امتناع و زير بار نرفتن. عرب آن مردمي را كه حاضر نيستند زير بار ظلم و زور بروند «ابات» مي گويد، يعني مردمي كه به هيچ وجه زير بار زور نمي روند. ابن ابي الحديد يك عالم سني است، مي گويد: حسين بن علي عليه السلام سيد ابات است؛ سالار كساني كه زير بار زور نرفتند حسين بن علي است. از اين ديد كه نگاه مي كنيم، همه اش حماسه و پرخاشگري و اعتراض و انتقاد مي بينيم.


پاورقي

[1] ارشاد شيخ مفيد، ص 235.

[2] اللهوف، ص 41.

[3] همان، ص 50.

[4] همان، ص 33.