فطرت انساني خواستار نعمت هاي زيباي جهان هستي است، امّا در مصداق نعمت اختلاف مي باشد، گاهي نعمت را به تمام وسايل مادي دنيا كه تأمين كننده ابعاد جسمي بشر است، تفسير مي نمايند. در حالي كه وسعت معناي نعمت به تمام آن چه را كه روح، جان و جسم انسان را زنده و آباد مي نمايد، اطلاق مي گردد، وحي و نبوت، رهبري الهي و كتب آسماني، عقل و وجدان، سلامت روحي و جسمي و بلكه تمام وسايل زندگي، رفاه و آسايش، از خوردن و پوشيدن و مسكن، همه مصداق نعمت هاي الهي هستند.


مردي از امام حسين عليه السلام درباره نعمت پروردگار در آيه شريفه سؤال كرد، «وَ سَأَلَهُ رَجُلٌ عَن مَعني قَولِ اللَّهِ: «و أمّا بِنِعمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّث» [1] قال عليه السلام أَمَرَهُ أَن يَحدُثَ بَما أَنعَمَ اللَّهُ بِه عَلَيهِ فِي دِينِهِ؛ [2] مردي از آيه قرآن سؤال نمود، كه خداوند مي فرمايد: نعمت هاي پروردگارت را بيان كن، حضرت فرمود: خداوند (انسان) را امر فرمود: كه نعمت هايي كه در دين به او داده است، بيان و تشريح نمايد».

راستي ما انسان ها، گاهي نعمت را در اموال دنيا و محسوسات منحصر مي نماييم، در حالي كه خداوند در قرآن مهم ترين نعمت را نبوت و امامت، دين و قرآن و شريعت بيان مي نمايد.

خداوند درباره نصب حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام در قرآن مي فرمايد: «وَ اَتْمَمْتُ عَلَيكُم نِعمَتي؛ [3] نعمت خويش را بر شما ملت تمام نمودم». لذا خداوند تمام كردن نعمت را نسبت به بندگان خويش مسئله امامت و رهبري الهي در جامعه و جانشيني پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم بيان نموده است.

سپاس، شكرگزاري و قدرداني از عطاياي الهي در گرو كاربرد صحيح آن ها مي باشد، كه مصرف و استعمال آن ها درست و در جهت صاحب نعمت باشد؛ تا زبان، دل و عمل بلكه همه قواي جسماني و روحاني، هماهنگ از ولي نعمت خويش سپاسگزاري نمايند.


خداوند در قرآن كريم مي فرمايد: «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لاَ زِيدَنَّكُم وَ لَئِن كَفَرتُم اِنَّ عَذابي لَشَديد؛ [4] اگر شكرگزار و سپاس گوي نعمت هاي الهي باشيد، آن را براي شما زياد مي كنيم و اگر كفران نعمت كنيد، همانا عذاب من شديد است». در اين جا خداوند مقدار عذاب و كيفيت آن را بيان نمي كند؛ به صورت كلي مي فرمايد: مجازات من شديد است، اشاره به پس گرفتن نعمت و يا تخريب آن نمي نمايد.