از سيره معصومين و انبياءعليهم السلام و اولياء الهي نقل شده، كه اشك و ترس و لرزه بر اندام وجودشان تا آن جا تحقق مي يافته، كه از حالت عادي خارج شده، غش كرده و از خود بي خود مي شدند، قالب تهي و جان به جان آفرين تسليم مي نمودند، البته بايد توجه كرد، كه خداوند سبحان؛ كه در بي نهايت متصف به كمالات و پاك از عيوب مي باشد و وجودي بي انتها از رحمت و مغفرت است، ترس از او چه معنا و مفهومي دارد؟

ج: حكمت و عدالت او، دقت در حساب و محاكمه اش، در مقام عذاب و تنبيه «اَشَدُّ المُعاقِبينَ في مَوْضِعِ النِّكالِ وَ النقَمَة؛ [1] او شديدترين


عذاب و مجازات كننده در جايگاه عقوبت و تنبيه مي باشد». «وَ لا اَخْشي اِلاَّ عَذلَه؛ نمي ترسم مگر از عدالت او». انسان هر چه از جهت شناخت و شعور بالاتر مي رود. حيا و شرم، تواضع و ترس و لرزش بر اندام او بيشتر مي گردد. مثال: زماني كه شما رهبر يا رئيس جمهور يا مقام بالاتري را نمي شناسي، اگر به او برسي و سخن را آغاز كني، صحبت كردن براي شما عادي خواهد بود، اما وقتي كه با شناخت براي ديدار او رفتي، ملاقات شما با او بصورت معمول محقق نخواهد گشت.

لذا در بحث هاي عرفاني و اخلاقي ترس در محضر خداوند سبحان از كمالات انساني شمرده شده، زيرا هر چه شناخت بشر به خداوند بالاتر مي رود، حيا و شرم، ترس و خوف از مقام عالي الهي بيشتر مي گردد. آيات و روايات در اين موضوع بسيار است، كه به گزيده اي از آن ها اشاره مي گردد.

امام حسين عليه السلام فرمود: «لا تَاْمَنْ اِلاَّ مَن خافَ اللّهَ تَعالي؛ [2] در امان نيست، مگر كسي كه از خداوند متعال بترسد».

امام حسين عليه السلام فرمود: «لا تَأمَنْ مِن يومِ القِيامَةِ، اِلاَّ مَن قَدْ خافَ اللّهَ فِي الدُّنيا؛ [3] امنيت از (عذاب و عقاب) روز قيامت ندارد، مگر كسي كه در دنيا از خدا بترسد».


ترس و حيا عامل دور شدن از گناهان بوده و موجب امنيت و آرامش در آخرت مي گردد.

امام حسين عليه السلام فرمود: «اَلْعُدْوَةُ تُذهِبُ الحَفيظَةَ، اَلْمَرْءُ اَعْلَمُ بِشَاْنِهِ [4] دشمني، امنيت و حفاظت را از ميان مي برد، انسان به مقام و منزلت خويش (از ديگران) آگاهتر است».لذا انسان براي رسيدن به امنيت دنيايي و آخرتي بايد از دشمني با حق و عدل و كينه توزي بي جهت اجتناب نمايد.