آزاد مردان و آزاد انديشان، انديشه و رفتار خويشتن را اسير و برده دنيا و سياست آن نكرده، بلكه خود را در محضر حضرت حق بنده او نموده، از آزادي و مردانگي كه جزء روحيات طبيعي و آفرينش هر انساني است، حفاظت نموده اند و از سلب آزادي، متنفرند. حتي جانوران از قفس و منع آزادي بيزارند، لذا در بين انسان ها آزادي در محدوده قانون، عقل و شرع، عرف عمومي و سيره عقلاء و مقامات معصوم عليهم السلام داراي ارزش والايي است و خارج از اين موارد ظلم و خيانت به اجتماع و عموم مردم محسوب مي گردد. و با طريق آزاد منشي كه بايد همه حقوق خدا و مردم در آن مراعات گردد و به حقوق ديگران تعدي و تجاوز نشود، سازگاري ندارد.


لذا امام حسين عليه السلام خطاب به لشگر يزيد مي فرمايد: «اِنْ لَم يَكُن لَكُم دينٌ فَكُونُوا اَحراراً فِي دُنيَاكُم: [1] اگر براي شما ديني نمي باشد. پس در دنياي خويش آزاده باشيد». آزادي عمل و انديشه در محدوده قانون موجب كمال انسان و بالندگي او و جامعه مي گردد.

امام حسين عليه السلام فرمود: «اَلحُّرُ يَدَعُ هذِه اللُّماظَةِ لِاَهْلِها؛ [2] آزادگان اين باقيمانده غذا را [كه در لاي دندان هاست و اشاره به دنيا و تمام سرمايه هاي آن دارد] براي اهل آن واگذار مي نمايند».