3- ابن ابي الحديد دانشمند محقق و معروف و بزرگ اهل تسنن [1]


در كتاب نهج البلاغه ي خود ذيل خطبه ي 51، فصلي درباره ي «اباة الضيم» (يعني كساني كه زير بار ذلت نرفتند) گشوده و در آغاز مي گويد:

«بزرگ و رئيس تمام افرادي كه چنين صفتي داشتند، حسين بن علي عليه السلام است كه به او و اصحابش در كربلا امان دادند، ولي چون آن امان، خواري و ذلت، به دنبال داشت، نپذيرفت و تن به شهادت داد و از سخنان او است كه فرزندش زين العابدين عليه السلام نقل مي كند كه فرمود:

الا ان الدعي بن الدعي قد خيرنا بين اثنين: السلة والذلة و هيهات منا الذلة، يأبي الله و رسوله والمؤمنون و حجور طابت، و حجز طهرت، و انوف حمية و نفوس ابية؛ آگاه باشيد ناپاك، فرزند زن كثيف و ناپاك، ما را در ميان دو چيز، مخير ساخته: كشته شدن و يا زير بار ذلت رفتن را، ذلت از ما دور است، خدا و پيامبر و مؤمنان و دامنهاي پاكي كه ما را پرورش داده و روحهاي بلند و باشهامتي كه خدا به ما عنايت كرده، ما را از تن دادن به اين ننگ بازمي دارد.

و به يكي از كساني كه با عمر سعد در كربلا بود، گفته شد واي بر تو، فرزند پيامبر صلي الله عليه و آله را كشتيد؟


در پاسخ گفت: «اين سخن را مگو اگر تو نيز جاي ما بودي چنين مي كردي، ما گروهي ديديم: دست به شمشير، همچون شيران خشمگين، از چپ و راست، سواران را درهم مي شكستند و آماده ي مرگ بودند، امان يا رغبت در زندگي در دنيا در وجود آنها راه نداشت و نمي توانست بين آنها و درياچه ي مرگ، فاصله اندازد، آنها يكي از دو چيز را مي خواستند: يا پيروزي و دست يافتن به حكومت و يا شهادت، اگر ما كمي سست مي آمديم، همه را نابود مي ساختند!» [2] .