ببايد دانست كه در سوالف ايام تركستان منقسم به دو قسمت بوده: تركستان شرقي، و تركستان غربي. اما تركستان شرقي: عبارت از مملكت سيبري و ايالت كولچه و ختا و كاشغر و خوقند بوده و اما سمرقند و بخارا


و خوارزم و باديه هاي تركمن نشين را تركستان غربي گفته اند و همين تركستان است كه در تواريخ ما مردم ايران توران ناميده مي شود و در معني توران مورخين اسلام پيروي خيال موبدان فارسي را كرده اند ولي از مسطورات مولفين ساير ملل چنين مستفاد مي گردد كه توران مخفف ترك ايران است و در زمان سلاطين ساساني ممالك ترك ايران را آن ايران يا آنيران مي ناميده اند و به تحقيق و تدقيق معلوم شده كه هر پادشاهي از پادشاهان ساساني بر خوانين تركستان غربي غلبه مي نمود در سكه اسم خود را (ملكا ملكا ايران منوچتري آنيران) رسم مي كرد يعني پادشاه پادشاهان ايران منوچتر و توران.

اما در باب وجه تسميه قبايل ساكنه ي تركستان غربي و شرقي به اسم ترك اگر چه مشهور است كه چون از اولاد ترك بن يافث بوده اند به اين اسم موسوم شده اما مورخين چين گويند اتراك يكي از طوايف قوم هون (هياطله) مي باشند و ابتداي جمعيت آن ها تقريبا پانصد خانوار بوده. تاتارها كه نيز از سلسله ي هون و طايفه ي پرجمعيتي بودند با ترك ها جنگيده آن ها را متفرق ساختند. اتراك ناچار به كوه آلتاي (آلطاغ) يعني قزل تاغ كه معني آن كوه طلا يا كوه سرخ است پناه بردند و در دامنه ي يكي از قلل اين كوه يورت گرفتند و چون آن قله مخروطي بود و در يورت اتراك هركس به آن قله نظر مي كرد آن را شبيه به كلاه خودي مي ديد به اين مناسبت ترك ها آن قله را توراك ناميدند، چه در زبان هون كلاه خود را توراك مي گويند و سكنه ي اين يورت معروف به قبيله ي ساكنه در دامنه ي توراك گرديدند و رفته رفته توراك ترك و اسم آن طايفه شد و چون تمامي طوايف و اويماقات ترك ذريه ي آن پانصد خانوار ساكن در دامنه ي توراك مي باشند همه با هم ترك موسوم و ممالك آن ها را تركستان گفته اند.


ابوالغازي بهادرخان از خوانين خوارزم كه از آل يادگار است و مصنف تاريخ خوارزم موسوم به اوشال گويد: لفظ ترك مشتق از توركاك است و توركاك در زبان ترك قديم به معني تك قراول مي باشد. به هر حال طوايف ترك كه عبارت از قبايل مغول و جغتايي و قرقيز و تاتار و خزر و صقلاب و قزاق و غيره باشند وقتي سلطنت مستقلي در تمام تركستان به هم رسانيده زياده از چهارصد سال از درياي منجمد شمالي تا بحر خزر را در تحت فرمان خود داشتند و نهايت تهديد را به خواقين چين مي نمودند بلكه آن ها را مقهور ساخته و با سلاطين ساساني خاصه انوشيروان نيز زد و خورد مي كردند و بنابر تقسيم فوق ما وقايع منظوره ي هر يك از تركستان شرقي و غربي را تحت عنوان علي حده خواهيم نگاشت.