بسم الله الرحمن الرحيم

اين موسوعه ي بسيار گرانبها را چند نفر از دانشمندان آگاه و عشاق راستين كاروان سالار عاشقان حق و حقيقت (امام حسين بن علي عليه السلام) با صرف سالياني متمادي از عمر عزيز خود به ثمر رسانده اند. درباره ي اين موسوعه ي گرانبها كه در جامعه ي مسلمين به وجود آمده است، نمي توان با توضيح مختصر حق مطلب را آن چنان كه شايسته است، ادا كرد. هر كسي بتواند صفحاتي چند از اين مجموعه ي كم نظير و در موضوع خود بي مانند را با اطلاع از سنگيني عوامل و شرايط و نتايج آن مطالعه كند، تصديق خواهد كرد كه از جمله آثار باعظمت انساني است؛ آثاري كه با عنايات خداوندي، هر از گاهي به عنوان مصداقي از نفحات پروردگار در عرصه ي حيات بندگان ظهور مي يابد و بايد آن را شناخت و غنيمت شمرد و از آن برخوردار شد. [1] .

به همين جهت است كه اينجانب با اعتراف به ناتواني از بيان ارزش واقعي اين مجموعه ي عظيم و با تمجيد و تحسين تلاشگران مخلص آن، مطالبي مختصر براي ارائه ي اهميت فوق العاده ي موضوع اين موسوعه ي بسيار ارزشمند مطرح مي كنم و از خداوند متعال براي جمع آورندگان، تنظيم كنندگان و مديريت اين مجموعه ي كم نظير - كه شخصيتهاي بزرگ علم و عمل مي باشند - پاداشي بزرگ خواهانم.

مطالب اين موسوعه، مآخذ و منابع مربوط به داستان خونين نينوا است كه از متون مختلف جمع آوري شده است تا در اختيار مطالعه كنندگان و محققان قرار گيرد؛ چرا كه حادثه ي نينوا، از يك سو ارائه كننده ي با ارزش ترين دروس درباره ي با عظمت ترين


انسانها واز سوي ديگر نشان دهنده ي پست ترين صفات ضد ارزش است. دانشمندان و منتبعان ارجمندي كه اقدام به چنين كار سازنده ي جانهاي مردم حق طلب نموده اند، در پي دستيابي به اهدافي بوده اند كه بعضي از آنها به قرار زير است:

1 - ارائه ي با عظمت ترين و در عين حال روشن ترين دليل براي اثبات مبدأ و معاد و معني دار بودن زندگي آدمي در اين جهان معني دار از طريق حادثه خونين كربلا. چرا كه اين حادثه با تلاش و تكاپو و فداكاري بي نظير امام حسين عليه السلام، و ياران او در صفحه ي تاريخ نقش بسته است. تحليل و ريشه يابي نهايي اين داستان بي نظير و تأثير آن در سرگذشت بشر، بدون استناد به خدا و واقعيت ابديت، با هيچ انگيزه ي ديگري امكان پذير نيست؛ زيرا تنها قدرت و اخلاص در خدايابي و اعتقاد جدي به ابديت است كه چنين حادثه ي محير العقولي را مي تواند به وجود آورد. اگر چه از زمان بروز اين حادثه تاكنون، تأليفات و مقالات فراواني درباره ي واقعه ي فوق العاده ي كربلا چه توسط شيعيان و چه به وسيله ي ديگر فرق اسلامي و حتي به قلم محققان غير مسلمان نوشته شده است؛ ولي آن مقدار بررسي و تحقيق تحليلي و استناجي كه بايد براي بهره برداريهاي سازنده در عناصر فرهنگ پيشرو ارزشها صورت بگيرد، مشاهده نشده است. از طرف ديگر، نمي توان ترديد كرد كه تعداد متفكران و محققان بزرگي كه از اين واقعه ي بزرگ - كه بايد آن را ارزشمندترين سرمايه ي ارزشهاي والاي انساني محسوب نمود - مطلع بوده اند و توانايي تحقيقات مفيد و عرضه ي آنها به جانهاي مشتاق حقيقت و كمال را دارا بوده اند و هستند، خيلي بيش از آن تحليلگران و محققاني است كه تاكنون گام در اين مسير گذاشته و حادثه ي كربلا را مورد بحث و بررسي قرار داده اند. طبيعي است كه براي فهميدن اين مسأله، بايد تا حدودي دقيق بينديشيم كه: آيا اين متفكران ساكت، اهميت جريان خونين نينوا را نمي دانستند؟ آيا قدرت تحليل و تحقيق در آن را نداشتند؟

در اين مورد، احتمالاتي را مي توان در نظر گرفت؛ ولي يك احتمال مهم اين است كه استناد همه ي محققان در بررسي اين حادثه ي فراموش نشدني -چه ازجهت نمودهاي عيني وقايع آن، و چه از جهت علل و انگيزه هاي اصلي و فرعي آن - به خدا و ابديت


و ديگر اصول و مبادي دين است؛ به طوري كه مي توان گفت: «هر نويسنده و محققي كه بخواهد با كمال جديت و اخلاص و اعتقاد به حقايق فوق و ارزشهاي ثابت انساني، براي تتبع و انديشه و تحقيق و تأليف درباره ي حادثه ي كربلا تصميم بگيرد، قطعا بايد از صفا و ايمان دروني به خدا و ابديت و تحول به سوي كمال برخوردار باشد؛ زيرا چنين كاري، بحث و بررسي و جمع آوري حقايق درباره ي يك تمدن يا يك فرهنگ بشري معمولي نيست كه در برهه اي از تاريخ و در قطعه اي از زمين بروز كرده و چند صباحي به اعتلا رسيده و آنگاه غروب كرده باشد؛ بلكه بررسي و تحقيق پيرامون مجموعه اي از وقايع است كه به انگيزه ي ثابت ترين عظمتها و ارزشها به وجود آمده و محقق تحليلگر و مطالعه كننده را تحت تأثير شديد بايستگيها و شايستگيها قرار داده و موجبات وحشت و نفرت او را از وقاحت رويارويي و تضاد با آن بايستگيها و شايستگيها فراهم آورده است».

2 - اينكه جريان خونين نيوا بااهميت ترين و سخت ترين آزمايشي بوده كه در طول تاريخ از انسان مشاهده شده، يك حقيقت است. اين آزمايش، ميداني بسيار وسيع براي نبرد عقل و وجدان و منطق و احساس باز كرد تا در نتيجه، همه ي گفتارها، انديشه ها و كردارهاي ملكوتي اردوي الهي امام حسين عليه السلام به شكوفايي نهايي خود برسد.

3- (... فأما الزبد فيذهب جفاء و أما ما ينفع الناس فيمكث في الأرض...).(الرعد / 17).

(اما كف ناپايدار است و به كنار انداخته مي شود و آنچه سودمند به حال مردم است، در روي زمين پايدار مي ماند).

تبيين آيه ي فوق در فاجعه ي كربلا - كه به اعتراف تحليلگران آن، سخت ترين فاجعه اي است كه تاكنون در تاريخ بشري به وقوع پيوسته است - صورت گرفت؛ زيرا سرور شهيدان و بزرگترين پيشتاز فداكاران حق و حقيقت، در اين فاجعه - كه با كمال آرامش و مديريت محير العقول آن را اداره كرد - متكي بر ثابت ترين اصول و


قواعد ارزشهاي انساني بود؛ لذا نه تنها پس از گذشت آن همه ي قرون و اعصار كهنه نشد و ستيزه كاريهاي حكام و سياستمداران ماكياولي منش جوامع نتوانست غبار تيرگي روي آن بكشد، بلكه هر چه زمان پيش و پيشتر رفت، بر درخشش، نفوذ و كارايي آن در دلهاي پاكان اولاد آدم عليه السلام افزود.

آري...



قرنها بگذشت، اين قرن نويست

ماه آن ماه است و آب آن آب نيست



عدل آن عدلست و فضل آن فضل هم

ليك مستبدل شد اين قرن و امم



قرنها بر قرنها رفت اي همام

وين معاني برقرار و بردوام



شد مبدل آب اين جو چند بار

عكس ماه و عكس اختر برقرار



پس بنيايش نيست بر آب روان

بلكه بر اقطار اوج آسمان



4 - مناظر خيره كننده ي اين حادثه، نشانگر تضاد آشتي ناپذير خودخواهي و خدا خواهي، علم و جهل، وجدان و هوي و هوسهاي حيواني، پذيرش حق و حقيقت، مقاومت لجوجانه درباره ي آن، و بزرگترين مواد آموزنده در علوم انساني، مخصوصا در حوزه ي ارزشها و ضد ارزشهاي جامعه ي بشري است. اگر متصديان تحقيق در علوم انساني چه در شرق و چه در غرب، به اين فكر بيفتند و واقعا در گوهر والاي حيات انساني بينديشند و گام به عرصه ي انسان شناسي واقعي و بهره برداري از عظمتها و ارزشهاي او بگذارند، حتما بايد داستان اعجاز گونه ي كربلا را با اهتمام بسيار مورد بررسي و تحقيق قرار دهند.

همانطور كه در آغاز سخن اشاره كردم، گروهي از فضلا، اين موسوعه ي باارزش را براي روشن شدن قضيه ي جاوداني دشت خونين كربلا - با عظمتي كه از جهات متعدد مانند جمع آوري مآخذ و تنظيم دقيق مطالب آنها در آن ديده مي شود - به جامعه ي بشريت و به ويژه جامعه ي اسلامي عرضه كرده اند. بر همه ي گروهها از طلاب و محققان ارجمند حوزه گرفته تا دانشگاهيان محترم، دانش پژوهشان و محققان علوم اسناني و به ويژه صاحبنظران بانفوذ در دين و پيشبرد «حيات معقول» انسانها، شايسته است كه


اين موسوعه را با دقت بخوانند و از آن بهره برداري كنند. همچنين لازم است كه از عموم مردم گرفته تا آنان كه به نحوي با اين حادثه ملكوتي سر و كار دارند - مانند مبلغين محترم ديني، شعرا و هنرمنداني كه با ارائه ي واقعيات و حقايق اين حادثه، دين خود را درباره ي ارائه كامل اين سرمايه ي سازنده ادا مي كنند - با اهتمام كامل و با تفكري روشن و قلبي پاك اين موسوعه را بررسي و به شايسته ترين وجه از محتواي آن بهره برداري كنند.

السلام علي الحسين و علي علي بن الحسين

و علي أولاده و أصحابه جميعا

يوم ولدوا و يوم استشهدوا و يوم يبعثون أحياء

محمد تقي جعفري

دوشنبه 4 خرداد 1377 مطابق با:

28 محرم الحرام 1491 ه.ق