جهاد، قانوني عمومي در عالم آفرينش است و همه ي موجودات زنده ي جهان اعم از نبات و حيوان با جهاد، موانع را از سر راه خود برمي دارند تا بتوانند به كمال مطلوب خود برسند. به عنوان مثال: ريشه ي درختي را مي بينيم كه براي به دست آورن غذا و نيرو، پيوسته در حال جنب و جوش و حركت است و اگر روزي اين كوشش را ترك كند، ادامه ي زندگي براي او غير ممكن است. به همين دليل هنگامي كه در حركت خود در اعماق زمين، با موانعي برخورد كند، اگر بتواند آن ها را سوراخ مي كند و از آن مي گذرد. عجيب اين است كه ريشه هاي لطيف گاهي مانند مته هاي فولادي با مانع ها به نبرد برمي خيزند و اگر احيانا اين توانايي را نداشته باشند، راه خود را كج كرده و با دور زدن از آن مانع مي گذرند. در وجود ما نير، در تمام شبانه روز حتي در ساعت هايي كه خواب هستيم نبرد عجيبي ميان گلبول هاي سفيد خونمان و دشمنان مهاجم وجود


دارد، كه اگر يك ساعت اين جهاد فراموش گردد و نيروهاي مدافع كشور تن، دست از پيكار بكشند، انواع ميكروب هاي موذي در دستگاه هاي مختلف رخنه مي كنند و سلامت ما را به خطر مي اندازند.

عين همين مطلب در ميان جوامع انساني و اقوام و ملل عالم نيز وجود دارد، آناني كه هميشه در حال جهاد و مراقبت به سر مي برند، همواره زنده و پيروزند و ديگراني كه به فكر خوش گذراني و ادامه ي زندگي فردي هستند، دير يا زود از بين مي روند و ملتي زنده و مجاهد، جاي آن ها را مي گيرد. از اين رو رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله مي فرمايد:

فمن ترك الجهاد ألبسه الله ذلا و فقرا في معيشته و محقا في دينه. ان الله أعز أمتي بسنابك خيلها و مراكز رياحها؛ [1] .

آن كس كه جهاد را ترك كند، خدا بر اندام او لباس ذلت مي پوشاند، و فقر و احتياج بر زندگي، و تاريكي بر دين او سايه ي شوم مي افكند. خداوند پيروان مرا با سم ستوراني كه به ميدان جهاد پيش مي روند و با پيكان هاي نيزه ها، عزت مي بخشد.

در جاي ديگري مي فرمايد:

اغزوا تورثوا أبناءكم مجدا؛ [2] .

جهاد كنيد تا مجد و عظمت را براي فرزندانتان به ميراث بگذاريد.

اميرالمؤمنين عليه السلام در ابتداي خطبه ي جهاد مي فرمايد:

فان الجهاد باب من أبواب الجنة فتح الله لخاصة أوليائه و هو لباس التقوي و درع الله الحصينة و جنته الوثيقة، فمن تركه رغبة ألبسه الله ثوب الذل و شملة البلاء و ديث بالصغار و القماءة؛ [3] .

جهاد دري از درهاي بهشت است، كه خداوند آن را به روي دوستان ويژه ي خود


گشوده است؛ جهاد، لباس پرفضيلت تقوا است؛ جهاد زره ي نفوذناپذير الهي است؛ جهاد، سپر محكم پروردگار است؛ آن كس كه جهاد را ترك كند خداوند بر اندام او لباس ذلت و بلا مي پوشاند و او را در مقابل چشم مردم خوار و ذليل جلوه مي دهد.

نيز آن امام همام عليه السلام مي فرمايند:

فو الله! ما غزي قوم قط في عقر دارهم و قد ذلو؛ [4] .

به خدا سوگند! آنان كه از حضور در صحنه ي جهاد شانه خالي مي كنند و انزوا و خانه نشيني برگزينند، دچار ذلت و خواري اجتناب ناپذيري مي شوند.

همان گونه كه در اين سخن ها خاطر نشان شد پيوندي ناگسستني بين جهاد و عزت و نيز قعود و ذلت وجود دارد كه در طول تاريخ آن را بارها ديده و مي بينيم.