گاه گفته مي شود كه يزيد فرمان داده بود تا از امام حسين (ع) بيعت بگيرند، يعني امام حسين (ع) رسماً حكومت يزيد را بپذيرد و تسليم حكومت او گردد و از آن حمايت كند، و چون امام حسين (ع) يزيد را فردي نالايق ، فاسق و ستمگر مي دانست با او بيعت نكرد و همين موجب مخالفت دستگاه يزيد با امام حسين (ع) و سرانجام قيام امام حسين (ع) بر ضد آن دستگاه گرديد. بنابراين عامل و انگيزه اصلي قيام عظيم امام حسين بيعت نكردن با يزيد بود تا در هر زمان حسينيان و پيروان حق ، حكومت طاغوت را نپذيرند و تسليم چنان حكومتي نشوند، بلكه بر ضد آن قيام كنند.

بعضي ديگر مي گويند: هدف امام حسين (ع) از حركت به سوي عراق ، گردآوري نيروها و تشكيل حكومت اسلامي ، و تحقق بخشيدن به آرمان هاي اسلام در پرتو حكومت اسلامي ، و امكانات آن بود چنان كه جد بزرگوارش رسول خدا (ص) از مكه به سوي مدينه هجرت كرد و در مدينه به تشكيل حكومت پرداخت و در پرتو آن اسلام وبرنامه هاي آن را به طور گسترده و عميق در سطح جهان عرضه نمود.

محققان اسلامي عامل سومي را ذكر كرده اند و آن را عامل اصلي و مهم انگيزه قيام امام حسين مي دانند و آن عامل امر به معروف و نهي از منكر بود. امام حسين (ع) وقتي مي ديد يزيد آشكارا ميگساري و قمار بازي مي كند و از ارتكاب گناهان بزرگ باكي ندارد و مقدسات اسلام را زير پاي گذاشته ، موجب ترويج باطل و فساد و نابودي ارزش هاي والاي اسلام شده است ، قيام كرد.

از سوي ديگر دو فريضه «امر به معروف و نهي از منكر» با توجه به اهميت آن در اسلام و مراتب آن ، او را الزام مي كند كه قفل سكوت را بشكند و فرياد بزند و اسلام عزيز و حيثيت مسلمانان را از خطر انحرافات يزيد و يزيديان نگهدارد. گرچه فريادشان در كوتاه مدت خاموش شد و موجب شهادتش گرديد ولي در دراز مدت موجب نابودي ظلم و ظالم و احياي حق و حقيقت خواهد گرديد.