نكته ي جالب اين است كه در كشور گسترده ي آن روز اسلام سه نقطه ي بسيار حساس وجود داشت كه عبارت بود از كوفه، دمشق و مدينه. چرا كوفه حساس بود؟ براي اينكه كوفه مدتي مركز حكومت اسلامي بود و مولا علي بن ابي طالب (ع) آنجا را مركز حكومت قرار داده بود و نيز از بابت اينكه كوفه در دل عراق قرار دارد و از طرفي سرزمين ايران از جمله نواحي طبرستان، ري و خراسان زير نظر حكومت كوفه اداره مي شد، و لذا شنيده ايد كه مثلا عمر سعد منشور حكومت ري را از عبيدالله بن زياد حاكم كوفه مي گيرد. در واقع كوفه مركز ايالت بسيار وسيعي بود كه عراق و ايران را شامل مي شد. بنابراين اگر كوفه منقلب مي شد، به دنبال آن سراسر عراق و ايران بيدار و منقلب مي شد.

دمشق هم حساس بود، براي اينكه از طرفي مركز خلافت اسلامي آن روز بود و بني اميه آنجا را مركز حكومت خود قرار داده بودند، و از طرف ديگر سراسر شامات، سوريه و كم و بيش مصر را اداره مي كرد، يعني وضع آن روز تاريخ اين طور بود كه حكومت و امارت مصر بيشتر از ناحيه ي دمشق الهام مي گرفت، لذا با منقلب ساختن و بيدار و اصلاح كردن شهر دمشق، در واقع شامات و مصر هم به هيجان و حركت مي آمد. پس دمشق هم مركزي براي آن نواحي بود.


مدينه نيز مركزي براي حجاز، شبه جزيره ي عربستان و يمامه به شمار مي آمد. مخصوصا با سابقه ي تاريخي كه مدينه داشت و در آنجا نهضت اسلامي گسترش پيدا كرده و رشد اسلام اتفاق افتاده بود، لذا از موقعيت و سابقه ي تاريخي عظيمي برخوردار بود. بعلاوه اصحاب، تابعين و اهل بيت پيغمبر (ص) نيز اغلب در اين شهر مسكن داشتند. از اين رو اگر مدينه هم منقلب مي شد، مركز پيدايش و رشد اسلام و از طرفي مركز و عاصمه ي شبه جزيره منقلب مي شد.

بنابراين با منقلب شدن شهرهاي كوفه و دمشق و مدينه در واقع مي توان گفت پايه هاي انقلاب در سراسر قلمرو عظيم و گسترده ي آن روز اسلام گذاشته مي شد. خيلي جالب است ببينيم كه چگونه بازماندگان اباعبدالله الحسين (ع) يعني علي بن الحسين (ع)، ام كلثوم و ديگران درست دقت كردند كه حركت خودشان را در داخل اين سه شهر آغاز كنند؛ يعني سخنراني زينب (س)، علي بن الحسين (ع) و ديگران اول در كوفه، بعد در دمشق و سپس در مدينه بوده است. بنابراين گسترش نهضت به وسيله ي بازماندگان حسين بن علي (ع) بسيار با دقت و مدبرانه طرح ريزي شده بود. البته تحليل اين مسئله در متن سخن ما نيست. ما مي خواهيم ببينيم چه انقلابهايي به عنوان اعتراض عليه حكومت يا به خاطر تشكيل حكومت و يا به منظور انتقال خلافت از دودمان بني اميه در تاريخ اسلام به دنبال ماجراي كربلا به وجود آمد.