بازگشت

دوره هاي چهارگانه نثر فارسي


دوره ي اول از اواخر نيمه اول قرن چهارم در زمان نوح به منصور ساماني با ترجمه ي تاريخ طبري تأليف ابو جعفر طبري (356 ه) شروع شد، موسوم به تاريخ بلعمي و نيز مقدمه شاهنامه ي ابومنصوري و تا اواخر قرن پنجم انجاميد.

دوره ي دوم از اواسط قرن ششم با ترجمه ي كليله و دمنه آغاز و تا قرن هشتم پيش رفت و همان زمان دو سبك در عرض هم نمود كرد. يكي نثر مرسل و ساده كه داراي مترادفات و موازنه ها بود و ديگر نثر مسجع و فني مطلق كه مترادفات و موازنات و بسيار هم داشت. گلستان سعي كاملترين نمونه ي اين شيوه است.

در دوره ي سوم، نثرها با سجع و قافيه و تكلف و تصنع است. اين سبك از قرن هشتم تا سيزدهم درايران و تركستان و هند رايج بود. مانند ظفرنامه شرف الدين علي يزدي و دره ي نادري و جهانگشاي ميراز مهدي خان.

دروه ي چهارم، زمان بازگشت ادبي است كه به پيروي از سعدي به وسيله ي قائم مقام فراهاني رواج يافت و تقليد از بيهقي و بلعمي شروع شد تا اينكه در قرن چهاردهم پس از اختلاط شرقيان با مردم مغرب زمين، نشر جرايد و روزنامه ها، ارتباطات سياسي و تجاري با غربيان، سبك ساده نويس و دورانداختن مترادفات و موازنه ها و سجعهاي مكرر رواج يافت. [1] .



پاورقي

[1] سبک شناسي ج 287 -284 /1.