تأثير عمل مالي بطور قوي متقن ابتدا در حيره، و سپس در كوفه، سپس در مدائن، و سپس در بغداد ظهور كرد.

حيره محطه ي كبراي تجارتي بين بلاد فرس و هند و بين سوريه و بلاد روم و يونان بود. جنبش اقتصادي در آن شدت يافته، مال سرشار در آن جا ريخت تا كار بدانجا رسيد كه اهالي حيره از زيادي تمكن، معامله را بلاواسطه با وزن هاي طلا مي كردند.اوس بن قلام زميني را به ايوب بن محروف براي ساختمان فروخت به سيصد وقيه ي طلا و دويست وقيه هم صرف ساختمان آن كرد.

از عباديين «نصاراي حيره» بسياري صيرفي و تاجر بودند و همين كه نوبت كوفه رسيد در آن بگفته بلاذري مدينه الرزق - يا دار الرزق تأسيس شد؛ مسلمين در نهضت خود آن را در كوفه و مانند آن را در بصره و فسطاط بر پا كردند، در اين مدينه ابتداء امتعه ي جنگجويان جمع آوري مي شد سپس كار بالا گرفت و مؤسسه زد و خورد اقتصادي شد، اين مؤسسه در اثناء فتن، دور بزرگي را گذرانيده، محور امور شده، امور را ببازي گرفت. موقع اين «دار» قربب بشارع يهود بين جسر در شرقي كوفه و بين محلي كه بيونس نبي معروف است واقع بوده - و مقام يونس نبي امور در قصبه ي كوفه معروف است. در وسط عماراتي از شمال غربي جامع بر لب نهر است و بنابراين موقع دار الرزق - يا - مدينة الرزق در محل بازاريست كه معروفست به بازار «آل شمسه» يا قريب به آن است.

بازار كوفه سابقا جزو توابع قصر امارة منتظم مي بود و موقع آن در شرق مسجد جامع و به پهلوي آن بود تا دار وليد بن عقبه از سمتي و تا حد مساكن ثقيف و اشجع از سمتي ديگر بود - و موقع كنون آن ما بين


شرقي مسجد جامع تا حدود نزديك به مسجد سهيل «سهله» است زيرا اين اسواق بكناسه اتصال داشته و كناسه چنانكه خواهيم شناخت، در اين مكان بوده اين اسواق بحصير پوشيده بوده و در روزگار خالد بن عبدالله قسري بن آن با سنگ بسته شد در اين اسواق «محكمه قضا» بود و محتسب در آن مي نشست، در اين اسواق صيارفه و تجار عمده مي نشستند و دكانهاي عبيد و محل گروگان حيوانات كارگر كه در كناسه گرد آوري مي شد نيز در آن جا بود.

صرافي در كوفه عمده و سود بخش بود. از اين راه استفاده مي شد زيرا كه بحكومت ها و احداث نوباوه با داد و ستدهاي سود بخش مايه مي داد. تجار سلف و صراف ها از اين رهگذر با اين كارشان نواحي بلد را مالك مي شدند. از اين رهگذر صيرافي «ابن مقرن» در سال (145) ه.ق - براي منصور متعهد شد كه با آسايش و اطمينان بكوفه هجرت كند.

كوفه عمل صرافي را به طور متقني چون بانگ هاي امروزي تنظيم كرده بود.

صرافي هاي يهود در بغداد امروز در كار خود مديون كوفه هستند زيرا كوفه با عمل صرافي خود، به مباشرت نزديك مدائن را اداره مي كرد.

در مدائن اقليت مسيحي در فن صرافي متفوق بود تا به حدي كه يگانه واسطه ما بين نقره ي فرس و طلاي روم بود.

بزرگترين محلهاي صرافي در كوفه از مسيحيين بود كه سابقا در حيره بودند.

و در قرن دهم ميلادي، جماعتي از يهود بغداد، فن صرافي را آموختند و آن را از مدائن گرفتند.