محله هاي كوفه به نام قبائل معروف بود. در كوفه از آغاز كوچه بندي «شوارع نبود بلكه مجتمعي بود آميخته و درهم و برهم از هفت جمعيت انبوه فراهم آمده بود هر مجموعه اي از چند عشيره كه در سمتي فرود آمده بودند كوفه مخيمي عظيم و يا دشتي پر از خيمه بود عرب در آغاز فرود آمدن به عراق در دامنه ي لب آب بلاد ريف و سواد شاطي فرات فرود مي آمدند و بشكل هندسي از قرار دو خيمه دو خيمه شهري پر از جمعيت انبوه بر پا بود و همين كه نهر طغيان مي كرد از لب آب بر بلندي برمي آمد و التجاء بدو خيمه سار كبير خود (كوفه و بصره) مي بردند - كوفه ابتداء مدينه اي بود از كوخ، در عهد مغيره ديوارهاي آن از خشت شد ولي مستور از خيمه و چادر، در عهد زياد با آجر ساختمانهاي محكم يافت، اين پهن دشت وسيع از هفت فوج پوشيده شده، و بر حسب حوائج عسكري تقسيم بندي شده بود اينك تقسيمات هفتگانه كوفه از اين قرار است.

نخست - كنانه و هم سوگندان و هم پيمانان آن و جديله


اين قبائل از زمان سعد تا عهد اموي معتمد و كار گذار حكومت وقت بودند باهل «عاليه» معروف اند عددشان افزون از همه بود ولي به تدريج ناچيز شدند و ظاهرا قريش هم از اين طبقه بوده.

قسم دوم - قضاعه و بجيلة و غسان و خثعم و كنده و حضرموت و ازد.

سوم - مذحج و حمير و همدان. اين قسم در حوادث كوفه دور بزرگي بازي كردند و مواقف برجسته اي داشته.

چهارم - تميم و رباب.

پنجم بنواسد و محارب و نمر از بني بكر و تغلب. اكثريت اينان از ربيعه است.

ششم - اياد و بنوعبد قيس و اهل حجر و حمر (حمر عجماني بودند از ايران) دو صنف اول از اين قسم بقاياي قبايلي بودند كه از سابق در اين سرزمين اقامت داشتند اما بني عبد القيس از بحرين تحت سرپرستي زهرة بن حويه به اين جا فرود آمدند- و حمر نيز حلفاء زهره بودند و با او و به همراه او فرود آمدند. اينان ايراني بوده شماره ي آنان چهار هزار همه سپاهي و فارسي بودند و به نام «جند شاهنشاء» ناميده مي شدند (بلادري چنين ذكر كرده) روز قادسيه امان خواستند و بدان شرط تحت حمايت رفتند كه هر جا را محبوب داشته فرود آيند و با هر كه خواستند هم پيمان باشند و در عطاء براي آنان مقرري فرض گردد.

آن چه خواستند به آنها عطا شد براي آنها بازرسي (نقيبي) بود كه به ابن ديلم گفته مي شد. اينان را «حمراء ديلم» مي ناميدند و همينكه دوران «زياد» شد آنان را در شام و بصره و كوفه پراكنده كرد. اين قسم ششم در دوره ي ثقافي يعني ترتيبي كوفه و بصره داخل و دخيل هستند.

هفتم - ململم بود يعني مجتمع انبوه كثيري بود كه از جمله ي


توده هاي زيادي فراهم آمده بود. نمايان تر آنها «طي» بود.