نـام كـامـل او ابـوعـمرو، هاشم بن عُتْبَة بن ابي وقّاص قُرَشي زُهَري، معروف به هاشم مِرقال است. [1] منابع كهن وي را از اصحاب اميرالمؤمنين (ع) و شهيد جنگ صفين دانـسته اند، [2] ولي برخي از متأخّران با شرح مفصّلي از حضور و مبارزه او بـا دشـمـن در روز عـاشـورا وي را در شمار شهيدان كربلا قلمداد كرده اند. [3] شهيد مطّهري ضمن تأييد اين كه هاشم مرقال از ياران اميرالمؤمنين (ع) بوده است و بيست سـال پـيـش از واقـعـه كـربلا كشته شده است، جريان حضور وي را در كربلا از اكاذيب و تحريف هاي لفظي [4] عاشورا مي داند. [5] .

صـاحـب ريـاض الشـهـادة احـتـمـال داده كـه دو تـن هـاشـم و مـرقال نام وجود داشته باشد كه يك نفر در كربلا و ديگري در صفين شهيد گرديده است. [6] .

[1] الاسـتـيـعـاب، ج 4، ص 1526؛ ر.ک: وقـعـة صـفـيـن، ص 359؛ مـنـتـهـي المقال، ج 6، ص 414.

[2] الطبقات الکبري، ج 3، ص 262؛ تاريخ طبري، ج 5، ص 42 و 110؛ ر.ک. انـساب الاشراف (تک جلدي)، ص 143، 212، مجمع احياء الثقافة الاسلامية؛ الاستيعاب في معرفة الاصحاب، ج 4، ص 1546، 1547.

[3] روضـة الشهداء، ص 300، 303، کتابفروشي اسلامية؛ محرق القلوب، ص 85، 86، نـسـخـه خـطـي کـتـابـخـانـه آيـت اللّه نـجـفـي مـرعـشـي، شـمـاره مسلسل 10069.

[4] تحريف لفظي آن است که لفظي را کم يا زياد مي کنند و يا کلمه يا جمله اي را پـس يـا پـيـش کـنند و به هر حال معني را کم يا زياد کنند يا تغيير دهند (مجموعه آثار، شهيد مطّهري، ج 17، ص 602.).

[5] مجموعه آثار، شهيد مطّهري، ج 17، ص 78 و 591 و 592 و 606.

[6] رياض الشهادة، ج 2، ص 141، 142.