محمد بن عبدالله
مـحـمـدبـن عـبـدالله بـن جـعـفـر طـيـّار، مادرش خوصاء [1] بنت خصفة بن ثقيف از نـسـل بـكـربن وائل و به گفته برخي مادرش حضرت زينب كبري (س) [2] مي باشد.
وي هـمـراه بـرادرش عـون، هـنـگـام خـروج امام (ع) از مكه به سوي كربلا به آن حضرت پيوست، و نامه پدر خود عبدالله را كه در آن از امام (ع) خواسته بود از اين سفر منصرف شود به وي رساند. [3] .
روز عاشورا وي به ميدان مبارزه شتافت و چنين رجز خواند:
أشْكُو إِلَي اللّهِ مِنَ العُدْوانِ
فِعالَ قَومٍ في الرَّدي عِميانِ
قَدْ بَدَّلوا مَعالِمَ القُرآنِ
وَ مُحكَمِ التَّنزيلِ و التَّبيان
وَ أَظهَروا الكُفرَ مَعَ الطُّغيانِ
به خدا شكايت مي كنم از كردار گروهي كه كوركورانه به سوي هلاكت مي روند؛
هـمـان هـا كـه نـشـانـه هـاي قـرآن را دگـرگـون و بـيـان مـحـكـم تنزيل را تغيير داده اند؛
و كفرو طغيان و سركشي را آشكار ساختند.
بـنـابـر مـشـهـور وي پـس از كـشـتـن ده تـن تـوسـط عـامـر بـن نـهـشـل تـمـيمي به درجه رفيع شهادت نايل آمد. [4] ولي به گفته برخي در حمله دسته جمعي بني هاشم به شهادت رسيد. [5] .
در زيارت رجبيه و ناحيه از وي چنين ياد شده است:
السـّلامُ عـَلي مـُحـمَّد بـن عـبـداللّه بـن جـعفر، الشاهد مكان ابيه والتالي لأخيه، و واقيه ببدنه، لعن اللّه قاتله عامر بن نهشل التميمي. [6] .
سـلام بـر مـحمد بن عبدالله بن جعفر آن كه در كربلا به جاي پدر حضور يافت و پس از برادر به شهادت رسيد و بدن خود را سپر بلاي او [امام حسين (ع)] قرار داد. خدا لعنت كند كشنده او عامر بن نهشل تميمي را.
پاورقي
[1] تـاريـخ طـبـري، ج 5، ص 469؛ دارالمـعـارف، مـقـاتـل الطـالبـيـيـن؛ دارالمعرفة، ص 91، ولي برخي منابع نام وي را حوط بنت حفصه گفته اند. (تذکرة الخواص ص 229).
[2] کـامـل بهائي، ج 2، ص 303، روضة الشهداء، ص 393؛ نشر نويد اسلام، ر. ک: به تاريخ جيب السير، ج 2، ص 53.
[3] تاريخ طبري، ج 5، ص 387؛ دارالمعارف.
[4] مـنـاقـب، ج 4، ص 115، ابـصـار العـيـن، ص 77؛ مـرکز الدراسات الاسلامية لحرس الثورة، مقتل الحسين (ع) خوارزمي، ج 2، ص 26؛ مکتبة المفيد، ولي در کتاب دايرة المـعـارف الحـسـيـنيه، ج 6، ص 276 و ناسخ، ج 2، ص 321 اين رجز را اين گونه آمده است:
نشکوا الي اللّه من العدوان
قتال قوم في الردي عميان
قد ترکوا معالم القرآن
و محکم التنزيل و التبيان
و اظهروا الکفر مع الطغيان
صـاحـب کـتـاب عـشـرء کـامـله (ص 432) ايـن رجـز را بـه جـعـفـر بـن مـحـمـد بـن عقيل نسبت داده است.
[5] مقتل الحسين (ع)، مقرم، ص 262؛ منشورات شريف رضي.
[6] اقـبـال، ج 3، ص 76 و 343؛ تـسـمـيـة مـن قـتل، شماره 14؛ رجال شيخ طوسي، ص 79؛ طبقات ابن سعد (تک جلدي) ص 477؛ نفس المـهـمـوم، ص 288؛ الثـقـات، ج 2، ص 309؛ مـقاتل الطالبيين، ص 91؛ دارالمعرفة، تاريخ طبري، ج 5، ص 469؛ الاختصاص، ص 83؛ مقتل الحسين (ع)، خوارزمي، ج 2، ص 26؛ مکتبة المفيد.