جـابر بن عُروه غفاري از كساني است كه در منابع متأخّر از او به عنوان صحابي پيامبر اكرم (ص) و شهيد كربلا ياد شده است. [1] .

نـوشـتـه انـد كـه «جـابـر» در جـنـگ بـدر و ديـگـر غـزوه هـا، هـمـراه رسـول خـدا(ص) شـركـت داشـت؛ و در روز عـاشـورا مـردي سـالخـورده بود. دستمالي بر ابـروانـش بست و آنها را از جلوي ديدگانش كنار زد. در اين هنگام امام حسين (ع) نگاهي به او انـداخـت و فـرمـود: «اي پـيـرمرد، خداوند كار تو را پاداش دهاد!» وي آن گاه عزم ميدان كرد و چنين رجز مي خواند:

قد علمت حقّا بنوغفار

وخندف ثم بنو نزار

نبصرنا لاحمد المختار

يا قوم حاموا عن بني الاطهار

الطيبين السادة الاخيار

صلي عليهم خالق الابرار

«طايفه غفار و خندف و نزار مي دانند كه ما ياور محمّد مصطفاييم. اي مردم از سلاله پاكان و پـاكـيـزگـانـي كـه پـيشواي نيكوكارانند، حمايت كنيد. درود آفريدگار نيكان بر آنان باد!»

«جـابـر» پـس از پـيـكـاري جوانمردانه و به خاك افكندن شماري از دشمنان به شهادت رسيد. [2] .

[1] از مـنـابـع کـهـن، تـنـهـا مـقـتـل ابـومـخـنـف ـ کـه مـتـفـرّداتـش نـزد اهـل تـحـقـيـق جـاي تـرديـد اسـت ـ از او بـه عـنـوان صـحـابـي و شـهـيـد يـاد کـرده اسـت (مـقتل الحسين (ع)، ابي مخنف، ص 115ـ116). صحابي بودنش نيز ثابت نيست. زيرا در منابع معتبر نشاني از وي ديده نمي شود.

[2] مـقـتـل الحـسـين (ع)، ابي مخنف، ص 115ـ116، منشورات رضي؛ شرح شافيه ابـي فـراس، ص 139ـ140؛ فـرسـان الهـيـجـاء، ج 1، ص 54؛ مـنـتـهـي الا مال، ج 1، ص 672، انتشارات هجرت؛ وسيلة الدارين، ص 112.