ابوالشعثاء، [1] يزيد بن زياد مهاصر بن نعمان كِنْدِي [2] از اصحاب امـام حـسـيـن (ع) و شـهـيـدان كـربلا است. در چگونگي پيوستن وي به كاروان حسيني ميان مورّخان اختلاف است، برخي گفته اند: ابوالشعثا همراه عمرسعد از كوفه به كربلا آمد و آن گاه كه او پيشنهادهاي امام حسين (ع) را رد كرد از لشكرش جدا شد و به سپاه امام (ع) پيوست و با آن حضرت بود تا در ركابش به شهادت رسيد. [3] .

بـرخي ديگر آورده اند كه ابوالشّعثا از كوفه بيرون آمد و پيش از رسيدن سپاه حرّ به امـام حـسـين (ع) در ميان راه به امام (ع) پيوست. [4] پس از مقاومت حضرت (ع) در برابر سپاه حرّ، كه قصد بردن وي به كوفه را داشت، دو گروه به نينوا رسيدند. در ايـن هـنـگـام سـواري مـسـلح و كـمـان بـه دوش بـر اسـبـي اصيل از سوي كوفه پديدار شد. همگي ايستادند و منتظر وي ماندند. سوار كه رسيد، به حـرّ بـن يـزيـد و يـارانـش سـلام كرد ولي به امام حسين (ع) و يارانش سلام نكرد. آن گاه نـامـه ابن زياد را به حرّ داد؛ كه در آن چنين نوشته بود: «وقتي فرستاده ام آمد و نامه ام را بـراي تـو آورد، حـسين را در صحرايي خشك فرود آر. به فرستاده ام فرمان داده ام كه از تو جدا نشود تا خبر اجراي فرمانم را بياورد. والسلام.»

حرّ، پس از خواندن نامه گفت: «اين نامه امير عبيداللّه زياد است كه به من فرمان داده است، شـمـا را در همان جا كه نامه به من مي رسد متوقف كنم و اين فرستاده اوست كه تا اجراي فرمان از من جدا نخواهد شد.

ابـوالشـّعثا با نگاهي به فرستاده عبيداللّه زياد بانگ زد: آيا تو مالك بن نُسير بَدّي نيستي؟

گفت: چرا.

چون وي نيز از قبيله كنده بود. ابوالشعثا گفت: مادر به عزايت بنشيند؛ چه خبر آورده اي؟

گفت: چيزي نياورده ام جز آن كه از پيشوايم فرمان برده و به بيعتم وفا كرده ام!

ابـوالشـّعـثـا گـفـت: عـصـيـان پـروردگار كردي و با اطاعت از پيشوايت خود را به هلاكت افـكـنـدي و نـنـگ و عـار و افـتـادن در آتـش را بـه جـان خـريـدي، خـداي عـزّوجـل گـويـد: «وَجـَعـَلْنـاهـُمْ اَئِمَّةً يـَدْعـُونَ اِلَي النـّارِ وَيـَومَ القـيـامـَةِ لا يـُنـْصـَرُون» [5] و پيشواي تو چنين است. [6] .

ابـوالشـّعـثـا، مـردي شريف، شجاع و بي باك بود، و در تيراندازي مهارتي ويژه داشت. [7] وي پـس از وداع بـا امـام حـسـيـن [8] به ميدان رفت و پس از جنگي دليـرانه، اسبش به وسيله سپاه عمرسعد پي شد. [9] آن دلاورمرد كنار امام (ع) زانو زد و دشمن را هدف تير قرار داد و با هر تيري كه رها مي كرد اين بيت را مي خواند:



اَنَا ابْنُ بَهْدَلَهْ

فُرسانُ العَرْجَلَهْ



منم فرزند بهدله يكه سوار عرجله [10] .

امـام حـسـين (ع) براي وي چنين دعا كرد: اَللّهُمَّ سَدِّدْ رَمْيَتَهُ وَاجْعَلْ ثَوابَهَ الْجَنَّة» (خداوندا تيرش را به هدف بنشان و پاداش وي را بهشت قرار ده!)

ابـوالشّعثا پس از پرتاب صد تيري كه به همراه داشت برخاست و گفت: جز پنج تير خـطـا نـرفـت و بـر مـن مـعـلوم شـد كـه [دسـت كـم] پـنـج تـن از نـيـروهـاي دشـمـن را كـشتم. [11] .

بـا پـايـان يـافـتـن تـيـرهـا، ابـوالشـعـثـا بـرخـاسـت و شـمـشـيـر كـشيد و به دشمن حمله برد؛ [12] و اين رجز را مي خواند:



اَنَا يزيدُ واَبِي مُهاصر

اَشْجَعُ مِنْ ليثٍ بِغَيلٍ خادِرْ



يا رَبِّ اِنّي لِلْحُسين ناصر

وَلاِبْنِ سَعْدٍ تارِكٌ و هاجر [13] .

منم يزيد كه پدرم مهاصر بود، دليرتر از شير بيشه هستم؛



خدايا من ياور حسينم، و از ابن سعد دوري گزيده ام.

ابـوالشـّعـثا پس از كشتن نُه [14] و به قولي هيجده يا نوزده تن و مجروح كردن شماري ديگر از سپاه دشمن به شهادت رسيد. [15] .

دربـاره هـنگام شهادت وي ميان مورّخان اختلاف است، برخي وي را در شمار نخستين شهيدان [16] و بـرخـي در زمـره شـهـيـدان وهـله دوم مـاجراي كربلا آورده اند. شيخ صدوق شـهـادت وي را پـس از شهادت مالك بن انس كاهلي نوشته است. [17] خوارزمي نام وي را پـس از شـهـادت حنظلة بن اسعد شبامي ثبت كرده است [18] و ابن اعثم و ابن شـهـرآشـوب شـهـادت او را پـس از شـهـادت انـيـس بـن معقل اصبحي آورده اند. [19] .