بازگشت

گزارش جيمز موريه درباره كيفيت عزاداري شاه و درباريان


در گزارش جيمز موريه درباره كيفيت عزاداري شاه و درباريان چنين آمده است :

گريه صدر اعظم، قطع نمي شد. امين الدوله با دو دست، صورتش را پوشانده و از درد و اندوه، به صداي بلند مي ناليد. محمّد حسين خان مروي گهگاه ناله هاي سخت سر مي داد. ديدم كه بعضي واقعاً مي گريند و اشك از پهناي صورتشان فرو مي چكد؛ امّا احساس كردم كه غم و غصّه غالبشان، هم نمايشي است و هم برانگيخته داستان تراژدي اي [است] كه مشاهده مي كنند و آن اندوه را بر مي انگيزد. شاه، خود همواره در اين مراسم مي گريد و بنابر اين، خدمت گزارانش مجبورند كه بدو اقتدا كنند. جمعيت تماشاچي [هم] وقتي از زير پنجره اتاقي گذشت كه ما در آن نشسته بوديم، با قوّت و شدّت بيش از معمول به سينه زني پرداخت. [1] .

همين تقيّدات بود كه وجهه مطلوبي از او نزد علما و مراجع بزرگ آن زمان به وجود آورد. [2] .

وجهه اي كه خصوصاً در برهه جنگ با روس، كمك شاياني براي شاه محسوب مي شد. [3] .


پاورقي

[1] همان، ص 56.

[2] حائري، ص 356.

[3] علما و انقلاب مشروطيت ايران، ص 16.