بازگشت

سرزمين شام از ديدگاه قرآن و روايات


آيات و رواياتي در توصيف و تمجيد از شام و بخصوص از دمشق در دست است كه بعضي از آنها شايان توجه مي باشد. از جمله آيات مزبور اين آيه شريفه است: يا قوم ادخلوا الارض المقدسه التي كتب الله لكم... [1] .

خداي تعالي (آن زمان كه بني اسرائيل هنوز به جرم سرپيچي از فرمان پيامبر، مغضوب و مطرود درگاه الهي قرار نگرفته بودند) به آنان خطاب مي كند: به سرزمين مقدسي كه خداي تعالي به نام شما ثبت كرده است داخل شويد. در روايات عامه و خاصه وارد شده است كه مقصود از زمين مقدس، كشور شام است.

محدث جليل صاحب تفسير شريف صافي در ذيل همين آيه شريفه به نقل از تفسير عياشي از امام باقر عليه السلام نقل مي كند كه فرمود:

«الارض المقدسه يعني الشام» مقصود از زمين مقدس، شام است صاحب مجمع البيان نقل مي كند كه مقصود از ارض مقدسه، دمشق و فلسطين و قسمتي از اردن است. و اين مكان از آنرو مقدس خوانده شده كه چون جايگاه انبيا و مومنين بوده از آلودگي به شرك، پاك و پاكيزه بوده است

در بعضي از كتب آمده است كه چون ابراهيم علي نبينا و آله و عليه السلام در كوه لبنان اقامت گزيد، پس از مدتي علاقمند شد كه ديداري از ارض ‍ مقدس بكند. خداي تعالي به او وحي فرمود كه بر فراز قله كوه بر شو و نگاه كن، هر چه كه در چشم انداز تو قرار گيرد مقدس است. آن حضرت نگاه كرد، دمشق و فلسطين و اردن در ديدگاه حضرتش قرار گرفت.

«نزل ابراهيم عليه السلام بجبل لبنان، و اقام به مده، فاشتاق الي الارض المقدسه، فاوحي الله اليه: اصعد علي راس الجبل و انظر، فما ادرك نظرك فهو مقدس، فنظر فانتهي نظره الي دمشق و فلسطين و الاردن. رواه مقاتل و الكلبي» [2] .



ديگر از آيات، آيه شريفه سوره اسرا است:

«سبحان الذي اسري بعبده ليلا من المسجد الحرام الي المسجد الاقصي الذي بار كنا حوله....» [3]

منزه است آن خدايي كه بنده اش را شب هنگام از مسجد الحرام به مسجد اقصي برد، همان مسجد اقصي كه اطراف و جوانبش را مبارك ساختيم

گفته اند مقصود از اطراف مسجد اقصي كه مبارك شده، دمشق و فلسطين است.


پاورقي

[1] سوره مائده: 21. سفينه البحار ج 4 ص 361.

[2] روايت فوق را محمد اديب الحصني از تفسير ابن الخازن نقل مي کند و اگر روايت صحيح باشد با توجه به مقام ولايتي بسيار والاي خليل الرحمن توجيه عرفاني لطيفي دارد. خواننده عزيز، هم اگر دقت کند متوجه مي شود.



آنان که خاک را به نظر کيميا کنند

آيا شود که گوشه چشمي به ما کنند؟.

[3] الاسرا: 1.