گروهها و طوايف ديني متعددي به شكل گسترده اي در كوفه سكونت اختيار كرده بودند. نحوه آمدن اين طوايف، گوناگون بود؛ گروهي با اختيار آمده بودند و گروهي به اسارت بدين شهر آورده شده بودند، گروهي نيز سوداگرانه و به هدف تجارت، زندگي در اين شهر را برگزيده بودند. و بالأخره گروهي را عمر بن خطاب از مدينه و حجاز جابجا كرده در اين شهر اسكان داده بود. از جمله اين گروهها مي توان دسته هاي ذيل را نام برد:

1 -يهودخصوصا يهود مدينه و حجاز كه عمر آنان را از مدينه و حجاز به كوفه آورده بود. با توجه به اين كه برنامه ريزي كوفه و تعيين آن به عنوان شهر در خلافت وي صورت گرفت، اين جابجايي يهود طبعا صفات پست و خبث طينت اين قوم را به همراه داشت و اين جلاي وطن، آنان را پند نداد.

2 -نصارا كه به دو فرقه نسطوري ويعقوبي تقسيم مي شدند و هر فرقه، اسقف مخصوص به خود را در كوفه داشتند.

اينها مسيحيان تغلب ونجران بودند كه هنگام گسترش كوفه بدان وارد شدند و در محله اي ساكن شدند كه بعدا نام آنان را به خود گرفت يعني محلة النجرانية. اين گروه آثار شومي از خود در ايام حكومت واليان منحرفي چون وليد بن عقبة - معروف به فاسق به نص قرآن كريم - كه از طرف عثمان بر كوفه امارت داشت، بجا گذاشتند. وليد خود شراب مي نوشيد و آن را در اختيار مسيحيان قرار مي داد [1] و آنان را از گوشت خوك به فرواني بهره مند مي ساخت.

وي يك تن از مسيحيان را براي اداره امور مسجد كوفه انتخاب كرده بود و يك نصراني ديگر را براي مديريت زندان قرار داده بود؛تا آن جا كه ابوموسي اشعري - كه پس از وليد به كوفه آمد- يك منشي نصراني را! بدون كمترين منع شرعي يا شعور ديني نسبت به اين امر براي خود اختيار كرده بود با اين كه اولين شرط اداره امور اسلام آوردن افراد است و بعد به كار گماشتن آنان كه حتي عمر نيز از اين كار منع كرده بود [2] براي خود اختيار نموده بود.

3 -صابئين كه در كوفه سكونت كرده بودند و در اين شهر موقعيتي داشتند.

4 -مجوس و بعضي آيين ها كه همراه اسرا به كوفه وارد شده بودند مانند: آيين زرتشت مانويت ومزدكي گري كه پيروان و جان نثاراني داشت و ياراني كه آنها را تأييد كنند.

شكي نيست وجود اين فرقه و نحل در يك جامعه مسلمان بر تمام امور آن اثر مي گذارد، مخصوصا كه آن جامعه نياز به تعميق و جاانداختن اصول اعتقادي خود داشته باشد.

متأسفانه تحقيقات و بررسي هاي تاريخي نشان مي دهد كه حكام خليفه وقت - عثمان - خود، وجود اين گروهها را تشويق مي كردند و آنان را به حال خود رها مي كردند تا كارهاي گوناگون را آزادانه انجام دهند. آري اين كارها ابتدا توسط عمال عثمان انجام مي گرفت.