بازگشت

در دفن اجساد شهداي كربلا


راجع به دفن شهداي كربلا بعد از شهادت آنچه را معلوم است آن ابدان شريفه تا روز دوازدهم كه روز سوم شهادت بوده در ميدان كربلا بروي خاك افتاده بودند و كسي را جرئت دفن ايشان نبود پس از اينكه پسر سعد روز يازدهم از كربلا با اهل بيت به جانب كوفه رهسپار گرديد بني اسد كه در نواحي غاضريه جاي داشتند درصدد فرصت بودند كه خود را به ميدان كربلا رسانيده و آن اجساد مطهره را كه بوي مشك و عبير از آنان ساطع و منتشر بود به خاك سپارند و بر آن ها نماز خوانند. مجلسي در بحارالانوار [1] مي نويسد: وقتي عمرسعد از كربلا رفت مردمي از بني اسد در آمده بر آن اجساد طاهره به خون آغشته نماز گذاردند وآن ابدان پاك را در آن مكاني كه اكنون جاي دارند به خاك سپردند، هم از مفيد روايت مي كند كه حضرت ابي عبدالله را در آنجا كه قبر او است دفن نمودند و پسرش علي بن الحسين الاصغر را پائين پاي او دفن كردند و از براي شهداي اهل بيت و اصحاب كه با آن جناب بدرجه شهادت رسيده بودند در پائين پا گودالي كنده تمامي ابدان شهدا را جمع آوري نموده با هم دفن كردند و جسد حضرت ابي الفضل را در همانجا كه شهادت يافته در سر راه غاضريه كه هم اكنون مدفن او است به خاك سپردند.

مؤلف گويد: فضاي قسمت شرقي پائين ضريح مطهر مدفن شهداست و قسمت موضوعه كه هم اكنون شبكه نقره در جلو آن كشيده شده تنها شامل تمامي اجساد نمي شود بلكه اين فضا هم شامل مدفن شهدا خواهد بود چنان كه اغلب علما از پا گذاشتن و عبور از آن فضا احتياط مي نمايند و زيارت را از زاويه هاي طرفين ضريح مي خوانند و اين نكته را اغلب تأييد مي نمايند.


ابن شهر آشوب در مناقب مي نويسد: قبور شهدا ساخته و پرداخته بود و مرغان سفيدي در اطراف كشته گان طواف مي دادند قبر حبيب بن مظاهر اسدي و حر بن يزيد رياحي از ساير شهدا جداست چنانكه قبر حبيب در برابر درب ورودي طرف چپ يكي از درب هاي زوايا و قبر حر بن يزيد در مسافتي دور از كربلا است و قبر عون بن عبدالله بن جعفر هم در مسافتي دور از كربلا واقع شده و شايد قبل از واقعه ي روز عاشورا هنگامي كه اين شهيد براي استفسار به همراهي حبيب رفته در آنجا به شهادت رسيده و الله اعلم.

سپهر در ناسخ مي نويسد [2] - موافق احاديث صحيحه اماميه كه علماي اثني عشريه به دست دارند امام (ع) را جز امام كسي متصدي دفن و كفن او نمي شود و آن هنگام كه حضرت ابي عبدالله (ع) شهادت يافت جز حضرت زين العابدين عليه السلام امامي نبود كه متصدي كفن و دفن پدرش گردد و از كتاب جلاء از عبدالله بن محمدرضا حسيني از حضرت امام محمدباقر (ع) حديث مي كند كه حضرت امام زين العابدين سلام الله عليه به آن علم و قدرت خود دانست و توانست كه هنگام دفن پدر حاضر شده و بر آن جسد مبارك نماز بگذارد و امر او را كفايت نموده مراجعت نمايد.

نيز مجلسي به خدمت علي بن موسي الرضا (ع) رشته ي خبر را مي رساند كه حضرت سيد سجاد در نهان به كربلا آمده و كفن و دفن پدر را ساخته مراجعت نمود و اين امر درباره چند تن از ائمه عليهم السلام روايت شده كه از جمله حضرت موسي بن جعفر عليه السلام و حضرت علي بن موسي الرضا (ع) مي باشد. شيخ كشي در رجال خود مي نويسد: جمعي از واقفيه از آن جمله علي بن ابي حمزه و ابن السراج و ابن المكاري خدمت حضرت رضا عليه السلام آمده و در امامت آن بزرگوار احتجاج نمودند و بعد از گفتگوي زياد گفتند ما از پدران تو شنيده ايم كه فرموده اند امام را جز امام نتواند متصدي كفن دفن شود و تو در مدينه بودي و پدرت موسي بن جعفر در بغداد وفات نمود حضرت رضا فرمود آيا شما حسين بن علي را امام مي دانيد عرض كردند بلي فرمود وقتي كه آن حضرت شهيد شد چه كسي متصدي امر دفن او گرديد گفتند علي بن الحسين حضرت فرمود علي بن الحسين در كوفه دچار عبيدالله زياد بود گفتند به نيروي امامت در كربلا حاضر شد چنانكه پاسبانان و حراس ندانستند كه


او به كربلا آمد و امر پدرش را به عهده گرفته و برگشت - حضرت فرمود اگر ممكن است كه علي بن الحسين از زندان كوفه به كربلا بيايد و كار پدرش را كفايت كند پس در اين مورد هم ممكن است كه صاحب امر از مدينه به بغداد آيد و امر پدرش را كفايت دهد - همين امر درباره حضرت علي بن موسي الرضا و امام جواد صدق مي كند چنانكه در كتب احاديث و خبر مذكور است.


پاورقي

[1] جلد دهم بحارالانوار ص 218.

[2] ناسخ التواريخ ص 318 جلد 6.