امام، در مكّه گنگره سياسي عمومي برگذار نمود و جع كثيري از شركت كنندگان در مراسم حج، از مهاجرين، انصار، تابعين و ديگران از ساير مسلمين را بدان دعوت نمود، آن حضرت عليه السلام در ميان آنان به خطابه ايستاد و با بيان شيوايش درباره سختيهايي كه به عترت پيامبر صلي الله عليه و آله و شيعيان آنها رسيده و محنتها


ومصيبتهايي كه معاويه بر آنها وارد ساخته و اقدامات شديدي كه در پنهان كردن فضايل آنان به كار برده و مخفي كردن آنچه از پيامبر بزرگ در حق آنان رسيده است، به ايراد سخن پرداخت و از حاضران در آن كنگره خواست تا اين امر را در ميان مردم منتشر سازند. متن سخنان آن حضرت به روايت «سليم بن قيس» چنين است:

يك سال قبل از مرگ معاويه، حضرت حسين بن علي عليه السلام، عبداللَّه بن عباس و عبداللَّه بن جعفر به حج رفتند، و حضرت حسين عليه السلام، افراد خاندان بني هاشم و زنان و غلامانشان را و كساني را كه از انصار به حج رفته بودند و حضرت حسين و اهل بيتش، آنها را مي شناختند جمع كرد. سپس آن حضرت فرستادگاني را فرستاد و به آنها گفت: كسي از حاجيان امسال، از ياران رسول خدا صلي الله عليه و آله را كه معروف به درستي و تقوا هستند، مگذاريد مگر اينكه نزد من جمع كنيد. بيش از هفتصد نفر در زير سايباني فراهم آمدند كه بيشتر آنان از تابعين و حدود دويست نفر از اصحاب پيامبر صلي الله عليه و آله بودند. آنگاه آن حضرت در ميان آنان به سخنراني پرداخت و خداوند را حمد و ثنا گفت و سپس فرمود:

«اما بعد: اين طاغوت (معاويه) با ما و شيعيان ما آنچه را ديديد، دانستيد و مشاهد كرديد، عمل كرده است، من مي خواهم از شما مطلبي بپرسم كه اگر راست گفته باشم، مرا تصديق نماييد و اگر دروغ بگويم، مرا تكذيب كنيد. سخنم را گوش فرا دهيد و گفته ام را بنويسيد و سپس به شهرها و قبايلتان برگرديد و هركس از مردم را كه به او اطمينان و بر او اعتماد داشتيد، به آنچه از حق ما مي دانيد، فراخوانيد؛ زيرا از آن بيم دارم كه اين امر از بين برود و نابود گردد كه خداوند نورش را پايدار مي دارد هر چند كافران نپسندند».

آنگاه آن حضرت، چيزي را كه خداوند در حق آنان در قرآن نازل كرده


بود، باقي نگذاشت مگر اينكه آن را تلاوت و تفسير نمود و چيزي را از آنچه رسول خدا صلي الله عليه و آله در حق پدر و برادر و در حق خود و اهل بيتش فرموده بود، فروگذار ننمود مگر اينكه آن را روايت كرد.

در همه اين مطالب، ياران پيامبر مي گفتند: آري به خدا سوگند! شنيديم و مشاهده كرديم. و هر يك از تابعين مي گفتند. به خدا سوگند از صحابه راستگو و مورد اطمينان اين را به من گفته است.

سپس حضرت عليه السلام فرمود: «شما را به خدا سوگند مي دهم كه با هر كس مورد اعتماد شماست و از دين باوري وي مطمئن هستيد، اين مطالب را در ميان بگذاريد...» [1] .

اين كنگره، نخستين كنگره اسلامي بود كه مسلمين تا آن وقت شناخته بودند، امام در آن كنگره، سياست معاويه را محكوم كرد و مسلمين را به انتشار فضايل اهل بيت عليهم السلام و منتشر ساختن بزرگواريهاي آنان فرا خواند كه نظام حاكم تلاش داشت آنها را از مسلمين پنهان نمايد.