معاوية بن ابي سفيان
عثمان، «معاويه» را به عنوان والي شام تعيين ننمود بلكه عمر اورا تعيين كرده بود و عثمان اورا در منصبش باقي گذاشت ولي نفوذ و قدرت وي را گسترش داد. و به قول «طه حسين» راه رسيدن وي به خلافت را آماده نمود: «شكي وجود ندارد اين عثمان بود كه راه را براي معاويه آماده نمود تا روزي خلافت را به خاندان ابوسفيان انتقال دهد و آن را در خاندان بني اميه تثبيت نمايد؛ زيرا اين عثمان بود كه قلمرو معاويه را گسترش داد و فلسطين و حمص را به آن افزود و منطقه وسيعي را در شام برايش به وجود آورد و فرماندهي سپاههاي چهارگانه را بدو سپرد و ارتش وي قوي ترين ارتش مسلمين گشت. و نيز همانند عمر، در طول مدت برخلافتش، ولايت وي را ادامه داد و دستش را در امور شام
بيش از زمان عمر باز گذاشت و هنگامي كه فتنه پيش آمد، معاويه دريافت كه وي از هر حاكم ديگري بيشتر بر سرقدرت بوده و از آنها از نظر قدرت نظامي و تسلط برمردم، قوي تر بوده است» [1] .
بنابر اين، عثمان، خود، بر قدرت معاويه افزود و قلمروش را گسترش داد و نفوذش را بيشتر كرد تا آنجا كه وي نيرومندترين و پرنفوذترين حاكمان گرديد و سرزمين وي از مهمترين، محكمترين، آرامترين و مستقرترين سرزمينهاي اسلامي شد.
اينها بعضي از واليان عثمان هستند كه همگي از بني اميه و خاندان ابي معيط بودند و تنها بخاطر تبعيض و رعايت حال آنان و تقويت نفوذ امويان و مسلّط نمودن آنان بر مقدرات مسلمين، آنها را فرمان حكومت داده بود كه «سيد مير علي هندي» در مورد واليان عثمان چنين اظهار نظر نموده است: «اينهامردان برتر خليفه بودند كه همچون عقابهاي گرسنه بر ولايات چنگ انداخته بودند و آنها را طعمه خويش مي ساختند و با شيوه هاي ستمكاري بيرحمانه، براي خود ثروتها مي اندوختند» [2] .
پاورقي
[1] الفتنة الکبري 120:1.
[2] روح الاسلام، ص90.