واليان و حاكمان عثمان
عثمان، سعي كرد تا خاندان و خويشاوندان خود را بر امت تحميل نمايد و لذا آنان را به عنوان واليان و حاكمان سرزمينهاي اسلامي قرارداد.
«مقريزي» مي گويد: «عثمان، بني اميه را محورهاي خلافت خود قرار داد» [1] .
در ميان آنان، قدرت مديريت و شايستگي قبول مسؤوليت حكومت، وجود نداشت و براي همين بود كه سرزمينها را در معرض گرفتاريها قراردادند و فساد و ظلم را در آنها گسترش دادند.
مورخان مي گويند: وي عاملان خود را براي بهره بردن از بيت المال تشويق نمود و مثلاً ابوموسي به يكي از كارگزاران خود اجازه داد تا در مواد غذايي اهل عراق دست به تجارت بزند [2] .
«سيد مير علي» عقيده دارد كه مسلمانان از استبداد حكام و غارت اموال، لطمات فراواني را متحمل شدند [3] .
در اينجا به بعضي از عاملان وي اشاره اي مي نماييم:
پاورقي
[1] النزاع و التخاصم، ص18.
[2] طبري، تاريخ 262:4.
[3] مختصر تاريخ العرب، ص43.