بازگشت

پشيماني عمر


هنگامي كه عمر، گسترش بسيار چشمگير ثروت را نزد بعضي از صحابه مشاهده كرد، به شدت پشيمان و دلتنگ شد و مي گفت: «اگر از كار خود در آغاز بودم آنچه را به پايان رساندم، ما زاد اموال توانگران را از آنان مي گرفتم و به فقرا باز مي گرداندم».


اين اقدامي كه وي در نظر داشت، به نظر مي رسد خالي از تأمّل نباشد؛ زيرا ما زاد اموال اغنيا، اگر به سبب بخششهايي بوده كه فراوان به آنها مي داده، بدون شك، از اموال دولت بوده و ضرورت داشت كه به ملي كردن آنها حكم مي نمود تا توازن اقتصادي به وجود آيد و اگر از اموال تجارت بوده - كه گمان نمي كنم چنين باشد - گرفتن ماليات از آنها لازم بوده بدون اينكه آرزوي مصادره آنهارا بنمايد.

به هر حال، اموالي كه از في ء و از دريافت جزيه و خراج فراهم مي آيد، ملكي براي مسلمين است و جايز نبود كه گروهي از مردم را بر گروه ديگري برتري دهد و بايد به طور مساوي ميان همگان توزيع مي گرديد آن گونه كه پيامبر صلي الله عليه و آله عمل مي فرمود.