امام عليه السلام از بزرگان نهضت فكري و علمي در روزگار خويش بود و در نشر علوم اسلامي و گسترش معارف و آداب، در بين مردم مشاركتي مثبت داشت به طوري كه گروه بزرگي از صحابه و فرزندانشان از سرچشمه علوم آن حضرت نوشيدند و آنها عبارتند از: فرزندشان امام زين العابدين و دخترانشان فاطمه [1] ، سكينه و نوه آن حضرت، امام ابو جعفر باقر عليه السلام، شعبي، عكرمه، كرز تميمي، سنان بن ابي سنان دوئلي، عبداللَّه بن عمر، ابن عثمان، فرزدق [2] ، برادر زاده اش زيد بن الحسن [3] ، طلحه عقيلي، عبيد بن حنين [4] ، ابو هريره، عبيداللَّه بن ابي يزيد، مطلب بن عبيداللَّه بن حنطب، ابو حازم اشجعي، شعيب بن خالد، يوسف صباغ، ابو هشام [5] و ديگران. و احمد بن محمد بن سعيد همداني در نامهاي كساني كه از حسن و حسين روايت كرده اند كتابي نوشت [6] .

امام، مسجد پيامبر را به عنوان مدرسه اي براي خود انتخاب كرد و در آنجا سخنان خود را در علم فقه، تفسير، روايت حديث، قواعد اخلاق و آداب رفتار بيان مي كرد و مسلمين از هر سويي به جانب آن حضرت روي مي آوردند تا از


فيض علومش كه از علوم پيامبر صلي الله عليه و آله و معارف آن حضرت، مدد مي گرفت، بهره ها گيرند.