بازگشت

سخن فخر رازي


«فخر رازي» در مورد اين آيه اظهار نظر كرده و با بزرگداشت خاندان


پيامبر صلي الله عليه و آله گفته اي دارد كه متن آن چنين است: «واگر اين مطلب (يعني اختصاص آيه به اهل بيت عليهم السلام) ثابت شود، واجب مي گردد كه آنها به تعظيم فراوان مخصوص گردند». وي گفته بر اين امر چند وجه دلالت دارد:

اول: قول خداي تعالي است: «إلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبي» وجه استدلال به آن مطلبي است كه گذشت و آن چيزي است كه قبلاً بيان كرده بود كه آل محمد صلي الله عليه و آله همان كساني هستند كه امرشان به آن حضرت برمي گردد. پس آنها كه امرشان به آن حضرت وابسته تر و كاملتر باشد، همانها «آل» خواهند بود و شك نيست كه فاطمه، علي، حسن و حسين، رابطه ميان آنها و ميان رسول خدا صلي الله عليه و آله قويترين رابطه ها بوده است و اين امر همچون چيزي است كه به نقل متواتر معلوم مي باشد، پس واجب است كه آنها «آل» باشند.

دوّم: شك نيست كه پيامبر صلي الله عليه و آله فاطمه عليها السلام را دوست مي داشته است. آن حضرت صلي الله عليه و آله فرمود: «فاطمه، پاره تن من است، هرچه وي را بيازارد مرا مي آزارد». و به نقل متواتر از حضرت محمد صلي الله عليه و آله ثابت شده است كه علي، حسن و حسين عليهم السلام را دوست مي داشته و اگر اين امر ثابت گردد، همانند آن بر همه امت واجب مي شود، به سبب گفته خداي تعالي: «... و اتَّبَعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ» [1] ، «از وي پيروي كنيد شايد كه هدايت گرديد».

و بخاطر گفته خداوند متعال: «فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخالِفُونَ عَنْ أمْرِهِ» [2] ، «پس آنان كه با امر وي مخالفت مي ورزند، بر حذر باشند».

و براي فرموده خداوند است كه: «قُلْ إن كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُوني يُحْبِبْكُمُ


اللَّهُ» [3] ، «بگو اگر خداي را دوست مي داريد، مرا پيروي كنيد، خداوند شما را دوست خواهد داشت».

و براي فرموده خداي سبحان است كه مي فرمايد: «لَقَدْ كانَ لَكُمْ في رَسُولِ اللَّهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ...» [4] ، «در رسول خدا سرمشق نيكويي براي شما وجود دارد».

سوّم: دعا كردن براي آل، منصب عظيمي است و لذا اين دعاكردن، خاتمه تشهد در نماز قرار داده شده و آن اين است: «اللهم صل علي محمد و آل محمد و ارحم محمداً و آل محمد» كه واجب مي باشد... [5] .

مودت اهل بيت عليهم السلام از مهمترين واجبات اسلامي و از مقدس ترين فرايض ديني مي باشد. «امام محمد بن ادريس شافعي» مي گويد:



يا اهل بيت رسول اللَّه حبكم

فرض من اللَّه في القرآن انزله



كفاكم من عظيم القدر انكم

من لم يصل عليكم لا صلاة له [6] .



«اي اهل بيت پيامبر! دوستي شما فريضه اي است از سوي خداوند كه در قرآن نازل كرده است».

«براي شما از جايگاه عظيم همين كافي است كه هركس بر شما درود نفرستد، نمازي براي او نباشد».

و «ابن العربي» گفته است.




رايت ولائي آل طه فريضةً

علي رغم اهل البعد يورثني القربي



فما طلب المبعوث أجراً علي الهدي

بتبليغه إلّا المودة في القربي



«دوستي خاندان پيامبر را فريضه اي يافتم كه علي رغم دوري گزينان، مرا تقرب مي بخشد».

«زيرا پيامبر بر هدايتش اجري طلب نكرد در تبليغ خود، جز مودت نسبت به خويشاوندانش را».

و «كميت» شاعر اسلام مي گويد:



وجدنا لكم في آل حم آية

تأولها منّا تقي و معرب



«براي شما در آل حم آيه اي يافتيم كه از ميان ما افراد تقيه كننده و صراحت گو، آن را تأويل نموده اند».

در مودت اهل بيت عليهم السلام اداي مزد رسالت و صله پيامبر اعظم صلي الله عليه و آله و سپاسگزاري از آن حضرت وجود دارد بخاطر مشقت و سختي عظيمي كه در راه رهايي مسلمين از شرك و آزاد كردن خردهاي آنان از خرافات تحمل كرده است و خداي تعالي حق پيامبر عظيمش بر اين امت را اين قرار داده است كه با عترتش دوستي كنند و مودت و ولايش را در دل بپرورانند.


پاورقي

[1] اعراف : 158.

[2] نور : 63.

[3] آل عمران : 31.

[4] احزاب : 21.

[5] رازي، تفسير، در ذيل تفسير آيه مودّت در سوره شوري.

[6] الصواعق المحرقة، ص148.