بازگشت

قطع سهم مؤلفة قلوبهم


خداوند متعال سهمي از زكات را براي كساني كه لازم بود دل هايشان به اسلام جلب شود و يا ايمانشان محكم شود اختصاص داد و فرمود:

«انما الصدقات للفقراء و المساكين و العاملين عليها و المؤلفة قلوبهم و في الرقاب و الغارمين و في سبيل الله و ابن السبيل فريضة من الله و الله عليم حكيم» [1] .

زكات ها مخصوص فقراء و مساكين و كاركناني است كه براي (جمع آوري) آن زحمت مي كشند، و كساني كه براي جلب محبتشان اقدام مي شود، و براي (آزادي) بردگان و (اداي دين) بدهكاران و در راه (تقويت آيين) خدا، و واماندگان در راه، اين يك فريضه الهي است؛ و خداوند دانا و حكيم است.


پيامبر صلي الله عليه و آله از زمان نزول اين آيه شريفه تا آخرين روزهاي حياتش بخشي از زكات را به كساني كه مي بايست دلهايشان جلب شود (مؤلفه قلوبهم) مي پرداخت. اينها چند دسته بودند: عده اي از اشراف عرب كه پيغمبر سهمي به آنان پرداخت مي كرد تا مسلمان شوند. عده اي ديگر كساني بودند كه اسلام آورده بودند ولي نيات ضعيفي داشتند و لازم بود ايمان آنها با بخشش محكم شود. [2] .

هنگامي كه ابوبكر به خلافت رسيد اين گروه ها براي دريافت سهم خود، همانند زمان پيغمبر نزد وي رفتند. او نيز دستور داد سهم آنها را پرداخت نمايند. اما وقتي فرمان ابوبكر را به عمر نشان دادند عمر آن را پاره كرد و گفت ما نيازي به شما نداريم. يا اسلام مي آوريد و يا پاسخ شما را با شمشير مي دهيم!

آنها نزد ابوبكر برگشتند و گفتند: تو خليفه هستي يا عمر؟ ابوبكر گفت: «به خواست خدا او خليفه است.» و كار عمر را تأييد كرد. [3] .

به قول دكتر تيجاني عجيب اين است كه عده اي از اهل سنت اين بدعت و اجتهاد عمر، در مقابل كتاب خدا و سنت پيامبر صلي الله عليه و آله را مورد ستايش قرار داده اند و از عمل خلاف او دفاع كرده اند. [4] .


... و من ارضي فاطمة فقد ارضاني و من اسخط فاطمة فقد اسخطني. [5] پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله


پاورقي

[1] توبه (9)، آيه‏ي 60.

[2] شرح نهج‏البلاغه، ابن ابي‏الحديد، ج 12، ص 108.

[3] همان.

[4] فسئلوا اهل الذکر، محمد التيجاني، ص 225.

[5] الامامة و السياسة، ابن‏قتيبة، ص 31؛ پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود:«... و کسي که فاطمه را خشنود سازد مرا خشنود نموده و کسي که موجب غضب فاطمه شود مرا غضبناک ساخته است.».