بازگشت

قساوت و شقاوت


عرب عصر جاهلي در اثر مبارزه با طبيعت خشن و صحراي سوزان حجاز و درگيري هاي هميشگي با قبايل همجوار، رقت قلب را از دست داده بود و براي بقاي خود به هر كاري دست مي زد و در اين راه از هيچ عمل خشونت آميزي خودداري نمي كرد. گاهي قساوت افراد به حدي مي رسيد كه فرزندان خود را نيز مي كشتند. مورخين موارد فراواني از خشونت و قساوت عرب قبل از اسلام نقل كرده اند كه در اينجا ضرورتي براي بيان آنها نمي بينيم و تنها به ذكر آياتي چند از قرآن كريم بسنده مي كنيم.

ابن عباس مي گويد:«در جاهليت عرب همين آيه بس است كه خداوند متعال در مذمت آنها فرمود: قد خسر الذين قتلوا اولادهم سفها بغير علم.» [1] .

و در سوره نحل مي فرمايد:


«و اذا بشر احدهم بالانثي ظل وجهه مسودا و هو كظيم يتواري من القوم من سوء ما بشر به ايمسكه علي هون ام يدسه في التراب الاساء ما يحكمون» [2] .

در حالي كه هرگاه به يكي از آنها بشارت دهند دختر نصيب تو شده، صورتش سياه مي شود؛ و به شدت خشمگين مي گردد.

به خاطر بشارت بدي كه به او داده شده، از قوم و قبيله ي خود متواري مي گردد؛ (و نمي داند) آيا او را با قبول ننگ نگهدارد، يا در خاك پنهانش كند؟! آگاه باشيد كه بد حكم مي كنند!

در مورد علت يا علل زنده به گور كردن دختران، مورخين نظر واحدي ندارند. اما علت آن هر چه باشد از اين جهت فرقي نمي كند كه نشان دهنده ي قساوت قلب عرب عصر جاهلي است.

و خداوند متعال در سوره ي انعام با تأكيد فراوان، اعراب را از اين عمل قساوتمندانه منع مي كند و مي فرمايد:

«و لا تقتلوا اولادكم من املاق نحن نرزقكم و اياهم» [3] .

از ترس فقر فرزندان خود را نكشيد ما شما و آنها را روزي مي دهيم.

و با بيان مسؤول بودن آنها در مقابل اين شقاوت مي فرمايد:

«و اذا الموؤدة سئلت باي ذنب قتلت» [4] .

و آن هنگام كه از دختران زنده به گور شده سؤال شود: به كدامين گناه كشته شدند؟!


ان الله سبحانه بعث محمدا صلي الله عليه و آله و ليس احد من العرب يقرأ كتابا، و لا يدعي نبوة. [5] علي عليه السلام


پاورقي

[1] بلوغ الارب، ط بغداد، ص 20.

[2] نحل (16)، آيات 59 - 58.

[3] انعام (6)، آيه‏ي 151.

[4] تکوير (81)، آيات 9 - 8.

[5] نهج‏البلاغه، خطبه‏ي 33، بي‏ترديد خداوند متعال هنگامي محمد صلي الله عليه و آله را برانگيخت که هيچ کتابي قرائت نمي‏کرد و وحي و نبوت را مدعي نبود.