تعصب يعني عصبيت و حميت، و دفاع و حمايت از چيزي كردن. چنانكه مؤلف مجمع البحرين در معناي تعصب مي نويسد:

عصبيت عبارت است از دفاع و حمايت شخص از آنچه كه مسؤوليت آن را به طور طبيعي دارد يا براي غرض خاصي آن را پذيرفته است.» [1] .

بنابراين تعصب في نفسه خوب يا بد نيست، بلكه اگر به ارزش ها و صفات عاليه تعلق گيرد ممدوح خواهد بود همانند تعصب نسبت به دين و منافع مسلمين. اما اگر به منافع شخصي و قبيله اي و كارهايي كه ريشه در خودخواهي انسان دارد تعلق گيرد ناپسند و مذموم خواهد بود.


امام علي عليه السلام در اين باره مي فرمايد:

«اگر قرار است عصبيتي برقرار باشد اين عصبيت در جهت كسب صفات عالي و انجام كارهاي شايسته و امور نيكو باشد... و تعصب را در جهت حفظ حقوق همسايه، وفاي به عهد و پيمان، كسب صفات و فضايل انساني و دوري از فساد داشته باشيد. [2] «.

آنچه در عصر جاهليت مورد تعصب رؤساي قبايل و افراد قبيله بود منافع فردي و گروهي آنها بود و هيچ معيار و ملاكي غير آن، پذيرفته نمي شد. نتيجه اين عصبيت ناديده گرفتن حقوق ديگران و پذيرفته نشدن حق بوده است كه بسياري از بدبختي هاي عصر جاهلي از اين باور غلط نشأت مي گرفت.