نظم سياسي عصر جاهلي مبتني بر ايدئولوژي خاص آن زمان يعني شرك بوده است و شرك اساسا چيزي جز اعتقاد به شركت برخي اشخاص يا قدرت هاي طبيعي و اجتماعي در بعضي صفات ويژه آفريدگار نيست. سردمداران هواپرست و مشرك عصر جاهلي با تصاحب غاصبانه صفت «فعال مايشائي» پروردگار زمينه كامجويي هاي گستاخانه را پديد آورده بودند.

در نظم جاهلي، حكومت حاكم خود سر، مقيد به هيچ شرطي نبود. هر چه او به سود و صلاح خويش مي دانست - گرچه به قيمت جان انسان هاي ديگر تمام مي شد - به اجرا مي گذاشت و رعايا مجبور بودند كه بي چون و چرا از آنها پيروي نمايند لذا همين افراد روز قيامت مي گويند:


«ربنا اننا اطعنا سادتنا و كبرائنا فاضلونا السبيلا» [1] .

پروردگارا ما اطاعت از رؤسا و بزرگانمان كرديم و آنان ما را گمراه كردند.

مؤلف «الهجاء و الهجاؤن في الجاهلية» مي نويسد:«زندگي در جاهليت بسيار روشن و صريح بود؛ در جامعه جاهلي تنازع بقا و قانون بقاي اصلح، حاكم بود.» [2] .

به ديگر سخن، در جامعه بدوي حجاز، نظام جنگل حكم مي كرد:«قوي غالب بود و ضعيف مغلوب؛ شبيخون، غارت و كشتار بي رحمانه، فخر و مباهات شمرده مي شد؛ و كريم به كسي مي گفتند كه نيرومند و داراي نيزه، زن، پسر و مال بود. ثروت اندوزي معمولا با خشونت و خونريزي همراه بود. اين ويژگي هاي اجتماع بدوي وقتي با فقدان حكومت مركزي و قوانين عادلانه همراه مي شد، زمينه را براي زمامداري لجام گسيخته حكام محلي پديد مي آورد. [3]

.

تفصيل اين مطالب در بخش زمينه هاي سياسي قيام امام حسين عليه السلام خواهد آمد.


فالله الله في كبر الحمية و فخر الجاهلية فانه ملاقح الشنان و منافخ الشيطان. [4] علي عليه السلام