وقتي مفسر و مدافع قرآن كريم علي بن ابي طالب عليه السلام از حق خود يعني حكومت محروم شد و اهل بيت پيغمبر صلي الله عليه و آله مهجور شدند، جريان رجعت سرعت يافت و در طول بيست و پنج سال خلافت خلفاي سه گانه انحرافات و بدعت هاي زيادي پديد آمد. لذا هنگامي كه علي عليه السلام زعامت جامعه را پذيرفت، اصلاحات داخلي را بر هر امر ديگري ترجيح داد. لكن جبهه نفاق در عصر خلفا، مخصوصا زمان عثمان در پرتو قدرت سياسي توانسته بود قدرت اقتصادي و نظامي قابل توجهي به دست آورد. به همين جهت با ايجاد جنگ هاي داخلي و مشكلات ديگر مانع اصلاحات علي عليه السلام گرديد و با شهادت مظلومانه آن رادمرد الهي، برنامه هاي اصلاحي او ناتمام ماند. و با استيلاي بني اميه بر جهان اسلام، جبهه نفاق با قدرت بيشتري جامعه را به سوي انحطاط و تباهي سوق داد؛ و در اواخر حكومت معاوية بن ابي سفيان فساد و تباهي به اوج خود رسيد و بسياري از عقايد و خلق و خوهاي جاهلي احيا گرديد و سنت پيامبر اكرم (ص) و قرآن كريم رو به زوال نهاد. لذا امام حسين عليه السلام براي احياء دين اسلام و سنن بر باد رفته آن، قيام كرد. و فرمود: «من شما را به كتاب خدا و سنت پيامبرش فرامي خوانم، زيرا سنت پيامبر صلي الله عليه و اله از


بين رفته و بدعت زنده شده است.» [1] همچنين فرمود:

«و علي الاسلام السلام اذ قد بليت الامة براع مثل يزيد» [2] .

وقتي امت گرفتار شخصي مانند يزيد شد فاتحه اسلام خوانده شده است.

بنابراين، مهم ترين علت قيام امام حسين عليه السلام زنده شدن سنن جاهلي و سست شدن تعاليم آسماني اسلام در جامعه بود. و رهبري فاجعه خونين عاشورا به عهده ي فرزندان همان ملحدان و مخالفان عصر جاهليت و منافقان عصر رسالت بود. لذا براي شناخت عوامل و زمينه هاي قيام امام حسين عليه السلام بررسي باورها و سنت هاي عصر جاهليت ضرورت دارد، تا پيشينه ي تقابل دو جبهه اسلام و كفر و مصلحان و مفسدان يعني اهل بيت پيغمبر صلي الله عليه و آله و بني اميه واضح تر گردد.


و كنتم علي شفا حفرة من النار فانقذكم منها. [3] .

قرآن كريم