درگذشت ماريه قبطيه همسر رسول خدا صلي الله عليه و آله در مدينه. [1] .

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله در سال هفتم قمري، براي جهاني كردن دعوت اسلامي، پيك هايي به كشورهاي نزديك عربستان فرستاد و زمامداران آن ها را به دين اسلام دعوت كرد. يكي از دعوت شدگان به اسلام، حاكم سرزمين مصر، «مقوقس» بود كه در كيش مسيحيت و مورد پشتيباني امپراتوري روم قرار داشت.

پيامبر صلي الله عليه و آله براي وي، نامه اي نوشت و به وسيله «حاطب بن ابي بلتعه» ارسال نمود. مقوقس پس از دريافت نامه و پيام رسول خدا صلي الله عليه و آله و تفحص و بررسي درباره چگونگي آن حضرت و آشنايي با شخصيت آن حضرت از طريق گفت و گو با حاطب، پيام متقابلي براي پيامبر صلي الله عليه و آله ارسال نمود.

وي گرچه به صورت آشكار مسلمان نشد و اظهار ايمان نكرد ولي در باطن، علاقه وافري به پيامبر صلي الله عليه و آله پيدا كرد و ضمن پاسخ مؤدبانه و مودت بخش، هدايايي براي آن حضرت ارسال كرد. [2] .

هداياي مقوقس، بسيار نفيس و ارزشمند بود. از جمله آنها سه برده به نامهاي: ماريه، خواهرش سيرين، و برادرشان «مايور» بود.

حاطب بن ابي بلعته پس از تحويل گرفتن هدايا به سوي مدينه حركت نمود و در ميان راه، دين اسلام را پذيرفته و به مسلماني درآمدند، ولي برادرشان «مايور» بر كيش خود باقي ماند، تا اين كه در مدينه به دست پيامبر صلي الله عليه و آله مسلمان شد. [3] .

ماريه، از زنان فاضل و داراي كمال و جمال در ميان زنان عصر خود بود.

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله، ماريه را به همسري خويش انتخاب نمود و سيرين را به حسان بن ثابت بخشيد.

ماريه، پس از افتخار همسري با رسول خدا صلي الله عليه و آله در مكاني به نام «عاليه» در حاشيه شهر مدينه كه به «مشربه ام ابراهيم» معروف شده بود، ساكن گرديد.

در ذي حجه سال هشتم هجري، فرزندي از وي متولد گرديد كه پيامبر صلي الله عليه و آله او را ابراهيم، نام نهاد. ابراهيم، تنها فرزند پيامبر صلي الله عليه و آله از زناني بود كه پس از خديجه كبري عليهاالسلام افتخار همسري آن حضرت را پيدا كرده بودند.

پيامبر صلي الله عليه و آله غير از ابراهيم كه از ماريه متولد گرديده بود، از هيچ همسر ديگري صاحب فرزند نشد، جز خديجه كبري عليهاالسلام كه براي آن حضرت پنج (يا شش) فرزند آورد كه معروف ترين و بهترين آنها، فاطمه زهرا عليهاالسلام است. ابراهيم پسر پيامبر صلي الله عليه و آله كه محبوب قلب مبارك رسول خدا صلي الله عليه و آله و مسلمانان بود، عمري درازي پيدا نكرد و در 18 ماهگي به رحمت ايزدي پيوست و پيامبر صلي الله عليه و آله و مسلمانان را در مرگ خود غمگين و سوگوار نمود.

ماريه قبطيه در هنگام رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله زنده بود و پس از رحلت آن حضرت، ابتدا ابوبكر و سپس عمر بن خطاب، متولي هزينه زندگي او بودند. اين زن فاضل و متدين در محرم سال 16 هجري قمري در مدينه وفات يافت. مردم مدينه از وي، تشييع بايسته و شايسته اي به عمل آورده و او را در قبرستان بقيع دفن نمودند.

ماريه از پدري قبطي به نام شمعون و مادري رومي در روستاي «حفن» از دهستان «انصنا» در سرزمين مصر ديده به جهان گشوده بود.

امام حسن مجتبي عليه السلام پس از صلح با معاويه، هنگامي كه با خبر گرديد كه ماريه، از روستاي حفن در مصر بود، از معاويه درخواست كرد كه به احترام اين همسر گرانمايه رسول خدا صلي الله عليه و آله، خراج و ماليات زمين هاي اهالي حفن را به آنان ببخشد. و معاويه نيز به توصيه امام حسن مجتبي عليه السلام را پذيرفت و خراج اهالي حفن را ملغي اعلام كرد. [4] .

در پايان، به ياداشت هاي يكي از زايران خانه خدا درباره مسجد و مشربه «ام ابراهيم» كه در يكي از روزنامه هاي نوشته شده است، توجه نماييد:

مشربه ام ابراهيم و مسجد ماريه قبطيه در كنار هم قرار دارند، و اين نزديكي، برخي از افراد را دچار ترديد نموده است و بعضا مكان آن را جابجا معرفي و همه را به نام مشربه ابراهيم خطاب مي كنند. اگر ما مشربه را كلا به منطقه اي اطلاق كنيم كه هم مسجد ماريه قبطيه در آن واقع است و هم قبرستاني كه روايت شده است نجمه مادر امام رضا عليه السلام در آن جا مدفون است، مساجدي هم قرار دارد كه امروز مخروبه شده است و تنها يك چهار ديواري و محرابي گلي از آن باقي است كه متاسفانه محل جمع آوري كارتن خالي و زباله شده است.

اين چهار ديواري بدون سقف، تنها به همت مردم به خصوص شيعيان منطقه و ظاهرا شبانه زنده نگه داشته شده، در حالي كه چند بار از طرف مامورين شهر به ويرانه تبديل شده است.

دقيقا اين مكان را بايد مولد ابراهيم فرزند رسول خدا صلي الله عليه و آله قرار دهيم. زيرا پس از رحلت حضرت خديجه عليهاالسلام، پيامبر صلي الله عليه و آله چند همسر اختيار كرده بودند كه يكي از آنها كنيزي رومي بود به نام «ماريه قبطيه» كه زنان عرب بر او رشك مي بردند و پيامبر صلي الله عليه و آله مجبور شدند تا براي كمك به ماريه قبطيه، خانه اي در خارج شهر مدينه برايش احداث كنند. اين مكان بعدها به خاطر تردد حضرت رسول صلي الله عليه و آله و نمازگزاردن ايشان، از سوي مسلمانان صدر اسلام به مسجد تبديل شده و هنوز هم با همت مردم مانده است. پس نبايد مشربه ابراهيم را الزاما همان قبرستان بدانيم. [5] .