نبرد مسلمانان را روميان در «مرج صفر».

اين نبرد كه در منطقه «مرج صفر» در حوالي دمشق (مركز شام) واقع شد، به جنگ «روز مرج صفر» معروف گرديده است.

ابوبكر بن ابي قحافه پس از سركوبي مرتدان و آنهايي كه پس از رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم راه ارتداد را در پيش گرفته بودند، سپاه بزرگي از مسلمانان مدينه، مكه، طائف و ديگر مناطق نجد و حجاز فراهم نمود و آنان را براي نبرد با روميان، عازم شام كرد.

وي، سه پرچم براي سه تن از فرماندهان بست و آنان را به فرماندهي سپاه منصوب كرد. آن سه عبارت بودند از: خالد بن سعيد بن عاص، شرحبيل بن حسنه و عمرو بن عاص. امارت كل فرماندهي را بر عهده ابي عبيده جراح و پس از او بر عهده يزيد بن ابي سفيان گذاشت.

هم چنين، خالد بن مغيره را كه در عراق به سر مي برد به كمك جنگجويان مسلمان در شام فرستاد و هر چند گاهي تعدادي از افراد مناطق اسلامي را تجهيز و براي تقويت سربازان به شام اعزام مي نمود. [1] .

سرانجام ميان مسلمانان و روميان در مناطق مختلفي از شام، نبرد و درگيري آغاز گرديد و مدت ها به طول كشيد و از طرفين تعداد بي شماري كشته، زخمي و اسير گرديدند، ولي در بسياري از اين نبردها، پيروزي با سپاه مسلمين بود و شهرهاي شام يكي پس از ديگري به دست مسلمانان گشوده مي شد. [2] .

نبرد «مرج صفر»بنا بر روايت «فتوح البلدان»در هلال محرم سال 14 هجري قمري آغاز گرديد. در آن زمان، ابوبكر وفات يافته و خلافت به عمر بن خطاب منتقل شده بود.

اين نبرد كه از بزرگترين درگيري هاي مسلمانان و مسيحيان بود، پيش از فتح دمشق و بيست روز پس از نبرد معروف (اجنادين) واقع گرديد.

در اين معركه، تعداد بي شماري از مسلمانان و مسيحيان كشته و جنگجويان زيادي زخمي و از كار افتاده شدند، خون كشته شدگان و زخميان جنگ آب رودخانه را رنگين كرده بود. تنها از مسلمانان بيش از چهار هزار تن زخمي شده بودند.

ولي تلفات و خسارت هاي دشمن به مراتب از مسلمانان بيشتر و زيادتر بود. به همين جهت روميان، ناچار به هزيمت شده و با خواري تمام به سوي دمشق و بيت المقدس عقب نشيني كرده و مسلمانان را به پيشروي و فتوحات بزرگتر اميدوار نمودند.

خالد بن سعيد بن عاص، از جمله كشته شدگان اين نبرد بود و در گردنش ‍ شمشيري برنده (صمصام) آويزان بود. معاوية بن ابي سفيان كه به عنوان يك سرباز در آن نبرد حضور داشت و بعدها پس از وفات ابوعبيده جراح و برادرش يزيد بن ابي سفيان، به مقام و منصب عالي شام دست يافته بود، در آن جنگ، آن صمصام را براي كسب افتخار تصاحب كرد. ولي پس از مدتي سعيد بن عاص بن سعيد، با معاويه درباره صمصام منازعه كرد و در نزد عثمان بن عفان شكايت نمود. عثمان به نفع سعيد حكم كرد و سعيد، صمصام را از معاويه گرفت.

اين شمشير در تاريخ خلفاي بني اميه و بني عباس دست به دست گرديد، تا اين كه سر آخر به واثق عباسي (متوفاي 232 هجري قمري) رسيد و به دستور وي، آن را صيقل دادند و ليكن پس از صيقل دادن آن، تغيير حالت داد.

لازم به يادآوري است كه خالد بن سعيد، اين شمشير را در اواخر عمر شريف پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در نبرد با مرتدان اهل يمن و از دست عمر و بن معدي كرب به چنگ آورده بود. [3] و آن هميشه با خود حمل كرده و بر گردنش آويزان مي نمود.