برخورد مهربانانه و آزادمنشانه امام حسين (ع) با يارانش در طول نهضت حسيني، حاكي از تلاش گسترده امام (ع) در مسير آموزش و تربيت نسل عاشورايي قيام مقدس كربلا بود. سخنان امام (ع) در شب عاشورا مؤيد اين نكته است.

... «و اما بعد ياراني شايسته تر و بهتر از يارانم نمي شناسم و خانداني از خاندان خودم نكوتر و خويش دوست تر... بدانيد كه من اجازه تان ميدهم با رضايت من همگي برويد كه حقي بر شما ندارم، اينك شب شما را در برگرفته و آن را وسيله رفتن كنيد [1] .

بنابراين ياران با وفاي امام (ع) در اوج آزادگي و مقاومت خويش در روز عاشورا آن چنان عرصه را بر سپاه كوفي تنگ كردند كه «عروة بن قيس» فرمانده سواره نظام خطاب به عمر بن سعد فرياد ميزد كه:

... «آيا نمي بيني اين سواران من، امروز از دست اين مردان انگشت شمار چه مي كشند؟»... [2] .

امام حسين (ع) در برخورد با آحاد امت اسلامي، روشي هدايتگرانه و دلسوزانه داشت و بر اين اساس، اصلاح جامعه اسلامي را تنها راه نشر آموزه هاي ديني و تخريب ارزشهاي غير الهي ممكن مي ديد، و لذا در فراز و نشيبهاي قيام مقدسش از مدينه تا كربلا همواره به چنين روش مشفقانه اي عمل ميكرد، در حاليكه در مقابل سران فاسد و منحرف دستگاه اموي روشي كاملا ويرانگرانه داشت.

امام (ع) در «عذيب هجانات» علي رغم اكراه عبيدالله بن حر جعفي از روبرو شدن با امام (ع)، نزد وي رفت و سلام كرد و او را به همراهي با خود دعوت فرمود ولي مؤثر نيفتاد. [3] .

دادن آب به سپاه حر در منزل «ذي حسم» جلوه ديگري از كرامات نفساني امام حسين (ع) بود. [4] .

پس از آن صحنه با شكوه بازگشت حر و پذيرفتن توبه او آنچنان عظيم بود كه جان هر انسان آزاده اي را به تعظيم در مقابل آن همه عظمت وا ميداشت. [5] .

سخن امام (ع) با عمرو بن قيس المشرقي و پسر عمويش در قصر بين مقاتل نيز نشان ديگري از نهايت مظلومي امام (ع) و عظمت روحي حضرت بود، آنگاه كه تقاضاي ياري از آنان نمود و هر دو عذرخواهي كردند و به رغم آن امام (ع) فرمود: شما رها هستيد...» [6] و ديگر بار اجازه دادن امام (ع) به ضحاك بن عبدالله مشرقي در روز عاشورا براي ترك ميدان جنگ در حالي كه حتي تعدادي از سپاه دشمن را نيز به قتل رسانده بود، آشكارا روش آزادمنشانه حضرت را با جبهه خودي نشان ميداد. [7] .

نپذيرفتن پيشنهاد زهير بن قين از سوي امام (ع) مبني بر آغاز كردن جنگ با سپاه حر و حتي در صبح روز عاشورا و ده ها مورد ديگر نيز دلايل روشني بر اصلاح طلبي وجود مقدس امام (ع) بود. [8] .

بعد ديگر قيام امام حسيني بهره گيري از تأثير وسايل ارتباط جمعي متناسب با آن روزگار در رويارويي با آسيبهاي اجتماعي بود و طبيعي مينمود كه شيوه هاي تبليغ در نهضت حسيني همچنانكه در جوامع سنتي گذشته نيز معمول بوده است، بيشتر به صورتي مستقيم و روياروي و بعضا با فرستادن نامه و سفيران باشد؛ افزون بر اينكه امام (ع)، شناخت عميقي از پيامها و تعاليم اسلامي داشت و در به كار بردن وسايل تبليغي و شناسايي آنها كاملا مهارت داشت. [9] .

امام (ع) پيوسته از روشهاي مهم تبليغ در اسلام كه «تبشير و تنذير و پرهيز از تنفير» بود بهره مي گرفت و با تمام محدوديتهاي تبليغي آن عصر، لحظه اي از وظيفه الهي امر به معروف و نهي از منكر كه بسي فراتر از وظيفه تبليغ بود، [10] بازنمي ايستاد. [11] .

امام حسين (ع) از نظر روش و كيفيت و اسلوب پيام رساني همچون ناصحي با خلوص، متواضع، شجاع، عادل، صابر و بردبار عمل ميكرد و پرهيز از خشونت در گفتار را با حالت رفق و نرمش در رساندن پيام الهي خويش، درهم آميخته بود. [12] .