امام و پيشوا به كسي گفته مي شود كه جلو جماعتي افتاده، رهبري ايشان را در يك مسير اجتماعي با مرام سياسي يا مسلك علمي يا ديني بر عهده گيرد و البته به واسطه ارتباطي كه در زمينه خود دارد در وسعت وضيق تابع زمينه خود خواهد بود.

آيين مقدس اسلام زندگاني عموم بشر را از جهت در نظر گرفته، فرمان مي دهد از جهت حيات معنوي مورد بررسي قرار داده و راهنماي مفيد و در حيات صوري نيز از جهت زندگي فردي و اداره آن مداخله مي كنند چنان كه از جهت زندگي اجتماعي و زمامداري حكومت مداخله مي كند. بنابر جهاتي كه شمرده شد امامت و پيشوايي ديني در اسلام از سه جهت ممكن است مورد توجه قرار گيرد: از جهت حكومت اسلامي و از جهت رهبري و ارشاد حيات معنوي.

شيعه معقتد است چنان كه جامعه اسلامي به هر سه جهت نامبرده نياز مسندي ضروري دارد. كسي كه متصدي اداره جهات نامبرده است و پيشوايي جماعت را در آن جهات به عهده دارد از ناحيه و رسول بايد تعيين شود. و البته پيغمبر اكرم صلي الله عليه و آله نيز به امر خدا تعيين فرموده است. [1] .