دكتر رينو جوزف مستشرق معروف فرانسوي (م: 1867 م) كه چندين كتاب عربي منتشر به لغت فرانسه ترجمه كرده و در كتاب خود اسلام و مسلمانان كه به عربي ترجمه شده (الاسلام و المسلمون) شرح مبسوط و عميقي در فلسفه عزاداري سيد الشهدا عليه السلام و روضه خواني وهيئت هاي عزا نگاشته و به فوايد اين مراسم از جنبه سياست و اخلاق و تربيت و كمال مركزيتي كه ايران در جامعه شيعه دارد اشاره كرده و پيشرفت و بقاي مذهب شيعه را بخصوص در بعض نقاط مثل هند مربوط به سوگواري سيدالشهداء دانسته و اظهارنظر كرده كه با حفظ اين مراسم جمعيت و شوكت و ترقي شيعه در آينده بيشتر خواهد شد.

اين شرق شناس ضمن اشاره به اوقاف و وجوه بسياري كه شيعه در راه برگزاري عزاداري حسيني صرف مي كند مي گويد:

مذاهب ديگر به اندازه شيعه در راه تبليغ و دعوت به دين بذل مال نمي كنند و مصارفي كه شيعه دارد شايد سه برابر مصارفي باشد كه ساير فرق اسلام در اين راه مصرف مي كنند و اگر يك نفر شيعه در دورترين نقاط هم باشد يك نفري اين مراسم را از تشكيل مجالس روضه و انفاق به فقرا و اطعام و غيره اجرا مي كند و در حقيقت به دعوت و تبليغ مي پردازد. منبر و وعظ و خطابه در تربيت خطبا و وعاظ و گويندگان توانا و پرورش اخلاق عوام و آشنا كردن به علوم و معارف موقعيت خاصي دارد.

تمام مسائل در منابر مطرح مي شود به نوعي كه عوام شيعه از ساير فرقه ها به عقايد و مذهب خود آشناترند و اگر در اقطار عالم نظر كنيم در هيچ جامعه اي مانند شيعه زمينه ترقي علمي و صنعتي و اقتصادي فراهم نيست و شيعه پيشرفته ترين فرقه و آمادگي آنها براي كسب علوم و صنايع جديد بيشتر است؛ چنانكه تعداد كارگر در ميان شيعه به نسبت جمعيت بيشتر است.

شيعه دين خود را با شمشير پيش نبرده بلكه با نيروي تبليغ و


دعوت پيشرفت كرده و اهتمام آنها به برگزاري مراسم سوگواري موجب شده كه تقريبا دو سوم مسلمانان و بلكه گروه هايي از هنود و مجوس و ساير اديان نيز با آنها در عزاي حسين عليه السلام شركت مي كنند. [1] .

بر اين اساس ممكن است بگوييم جمعيت شيعه در آينده از ساير فرق بيشتر مي شود. شيعه با اين مجالس و مراسم كه ديگران هم در آن شركت مي جويند توانسته در ملل و اهل مذاهب ديگر نفوذ كند و اصول مذهب خود را به ديگران تبليغ نمايد و اين همان اثري است كه سياستمداران غربي براي پيشرفت دين مسيح با صرف اموال بسيار آرزو مي كنند.

سپس راجع به هيئت ها و پرچم ها و علامات عزا و فوايد آن شرحي مي نگارد و تاثير اين شعائر را در اتحاد و زيادتي شوكت و استقلال و اتحاد متذكر شده مي گويد:

از امور طبيعي و فطري كه مؤيد شيعه است اين است كه هر كس به طبع فطرت خود و طرفدار مظلوم است و مايل مظلوم را ياري كند. اين نويسندگان اروپايي هستند كه در كتابهايشان تفصيل شهادت امام حسين عليه السلام و اصحابش را مي نويسند و مظلوميت امام حسين عليه السلام و اصحابش و بي رحمي كشتگان آنها را تصديق مي كنند و نام كشتگان امام حسين عليه السلام را نمي برند مگر با نفرت.هيچ چيز نمي تواند جلو اين امور فطري و ادراك وجداني بشر بايستد و مانع پيشرفت مذهب شيعه شود. [2] .