از تبار جمل بن سعد العشيره و از طايفه مذحج است. او فردي شريف و شجاعي معروف و باسابقه و يكي از قاريان قرآن و از راويان حديث بوده است [1] .

نافع يكي از ياران مخلص و باوفاي اميرمومنان و از زمره ياوران امام حسين عليه السلام است. [2] . كه در زيارت رجبيه و ناحيه از سوي امام معصوم عليه السلام بر اون سلام داده شده است و همين امر براي اثبات شرافت و فضيلت او كافي است. [3] .

نافع يكي از پيشگامان و پيشقراولان نهضت مقدس امام حسين عليه السلام است كه گفتار و رفتار و كردارش نشان گر ميزان اعتقاد و صداقت او مي باشد.


در روز عاشورا پس از نبردي بي امان، دشمن، بازوان نافع را مي شكند و او را به اسارت مي گيرد و سرانجام شمر بن ذي الجوشن به دستور ابن سعد او را به شهادت مي رساند.