برادران ما شيعيان عراق كه اكثريت جمعيت آن سامان را تشكيل داده اند در مذهب خودشان تشيع بسيار ثابت قدم و در ترويج مذهب اهتمام داشته و در مقابل مخالفين مذهب شيعه قد علم كرده و در مقام دفاع از حيم مذهب مقدس تشيع آماده و ثابت قدم هستند.

و در ايام زيارتي در نجف اشرف و كربلاء و كاظمين و سامراء كه هر يك از مشاهد مشرفه موسم مخصوص و ايام زيارتي ويژه ي به خود دارد از هر طرف رو به مشاهد مشرفه آورده و اجتماع بزرگ نموده و شعائر ديني را در ايام زيارت و مواسم مخصوصه رونق داده و به طرز أحسن برپا مي نمايند.

و از اوصاف پسنديده و صفات ارزنده كه در آن مواقع قلوب


را جلب و بر اشخاص فهميده بسيار جالب و قابل ارزش است آنست:

در روزهاي زيارتي در نجف و يا كربلاء و سائر مشاهد مشرفه اشخاصي كه هميشه در بيابان و صحرا و در اطراف فرات و دجله به كشاورزي و گله داري و دامپروري و زراعت اشتغال دارند و كمتر به شهرها آمد و رفت مي كنند و اغلب در ايام زيارتي رو به شهر مي آورند از هر طرف به مشاهد مشرفه خصوصا كربلاء هجوم آورده و در ايام سوگواري با شعار عزا و در اعياد با شعار شادي كه در ميان زنان اعراب [1] عراق (اشخاص باديه نشين) مرسوم است وارد شده و در صحن مقدس و رواقهاي حرم مطهر مسكن كرده و شب و روز زير آسمان كبود عراق در سرما و گرما اطاقهاي نشيمن آنها بوده و مي نشينند و مي خوابند و زندگاني مي نمايند ولي ديده نمي شود با آن كثرت و ازدحام آنها كه براي راه رفتن به حرم مطهر به جز يك راه باريك از ميان مردم باز بوده كه يك يا دو نفر به زحمت مي تواند از آن جا عبور كند در ميان شان


نزاعي درگيرد و شبها سرهاي خانواده ي كه فضاي صحن مطهر و در بعضي از خيابانها مسكن كرده و در موقع خواب به پاهاي خانواده ي ديگر چسبيده است و با آرامش روحي و جسمي كه پياده و اغلب پابرهنه راه آمده و خسته و خوابيده اند ابدا كسي با ديگري به مقام نزاع و گلايه نيامده و جنگ و جدالي به راه نمي اندازند در صورتي كه برحسب عادت در آن كثرت جمعيت و ازدحام و ضيق مكان براي سكونت خانواده ها نزاع و اوقات تلخي بيشتر درگيرد و براي اشغال مكان با هم ديگر به مقام جنگ و جدل برخيزد ولي ابدا از ستيزگي و جدال آثاري ديده نمي شود و اصلا از آنها دزدي از اشياء يك ديگر ديده نشده انسان قهرا از آن اخلاق و رفتار آنها خوشحال شده و از آن رويه ي انساني در آن مردم بياباني مسرور مي گردد دين مقدس اسلام است كه در آن افراد اثر كرده و آن بيابانيها را آن طور تربيت كرده است.