تا آيه ي شريفه نازل شد و از ايستادن نزد قبور منافقين

نهي فرمود چنانچه در قرآن مجيد مي فرمايد: و لا تصل علي احد منهم مات ابدا و لا تقم علي قبره انهم كفروا بالله و رسوله و ماتواو هم فاسقون [1] .

از دعا كردن بر احدي از منافقين كه بميرد نهي شد و از ايستادن


نزد قبرشان قدغن گشت ولي ايستادن نزد قبور سائر مسلمانها و دعا بر آنها ازجمله ي امور جائزه و مندوبه بوده و در حال رجحان خود چنانچه در حال حيات رسول الله صلي الله عليه و آله و در دوره ي زندگاني آن حضرت در دار دنيا بوده باقي ماند. و مراد از آيه ي شريفه فقط نهي از ايستادن رسول الله صلي الله عليه و آله در نزد قبر منافق در حال دفن نيست زيرا لفظ آيه ي شريفه اطلاق دارد و تقييدي در بين نيست و به اين جهت است كه در تفسير جلالين اينطور تفسير كرده است: و لا تقم علي قبره لدفن او لزيارة [2] .

و فريد وجدي مصري در تفسيرش گويد: اي و لا تقف علي قبره للدفن او الزيارة [3] .

و در تفسير ابوالسعود است: اي لا تقف عليه للدفن او للزيارة و الدعاء [4] .

اينها تفسير صحيح بوه و نظر به اطلاق آيه ي شريفه است كه شامل نهي از ايستادن براي دفن و زيارت و دعاست و خداوند احديت جلت


عظمته حكم را در آيه ي شريفه با ابدي بودن مقيد فرموده پس از اين تقييد كشف مي شود كه مراد از (و لا تصل علي احد منهم...) و منظور از صلات در آيه ي شريفه خصوص صلات ميت نيست زيرا نماز ميت بيشتر از يك مرتبه به عمل نمي آيد پس بايد صلاتي كه از آن در آيه ي شريفه نهي شده دعائي باشد كه تكرارش ممكن شود تا مقيد كردن به ابديت درست و صحيح باشد و الا مقيد كردن آن با قيد ابديت معني ندارد پس مراد از نهي از ايستادن نزد قبر و دعا بر ميت بطور دائمي است. و مراد از صلات به معني لغويست نه اصطلاحي و منظور طلب عطف و رحمت بر صاحبان قبور در موقع ايستادن نزد قبر آنها مي باشد. و علاوه از جمله ي (علي احد منهم) استغراق افرادي استفاده مي شود دوباره تكرار و تأكيد آن با لفظ (ابدا) وجهي ندارد مگر اين كه منظور نهي از ايستادن نزد قبور هر يك از افراد آنها به طور دائمي و استمراري بوده باشد چنانچه ظاهر از لفظ «ابدا» استمرار زماني است مانند آيه ي شريفه كه مي فرمايد: و لا ان تنكحوا ازواجه من بعده ابدا [5] .

يعني زنهاي پيغمبر صلي الله عليه و آله را بعد از رحلت وي از دنيا تزويج


ننمائيد و اين حكم دائمي و هميشگي و به طور استمرار در هر زمان است تصور نكنيد كه مدتي دارد و تا وقت معني اين حكم هست. پس آيه ي شريفه دلالت دارد كه سيره ي رسول الله صلي الله عليه و آله بر آن جاري بوده كه نزد قبور مسلمين گرچه از منافقين بودند مي ايستاد و بر آنها دعا و طلب رحمت مي فرمود و معلوم است كه دعاي پيغمبر اكرم صلي الله عليه و آله در حق كسي رد نمي شود و در حق منافقين چطور به استجابت برسد؟ در صورتي كه آنها در باطن از كفار بدترند «ان المنافقين في الدرك الاسفل من النار [6] و لذا آيه ي شريفه: و لا تصل علي احد منهم... نازل گشت و فقط خداوند از عمل رسول الله صلي الله عليه و آله در حق منافقين نهي فرموده است ولي در حق غير منافقين رجحان عمل در حال خود باقي مي باشد. پس رفتن به زيارت قبور مؤمنين و ايستادن در نزد قبور آنها و دعا و طلب مغفرت براي آنها از اموريست كه در اسلام رجحان دارد و مطلوب است كجا رسد كه قبر مطهر خود رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم و ائمه ي طاهرين سلام الله عليهم باشد و يا سائر بزرگان صحابه ي پيغمبر اكرم صلي الله عليه وآله كه بعد از آن حضرت از طريقه ي مستقيمه ي اسلامي بر آنها انحراف دست نداد و نفاق اظهار نكردند و در جاده ي شرع نبوي استقامت ورزيدند و


همچنين قبور اولاد ائمه عليهم السلام و علماي اعلام اسلام و بزرگان دين كه به مذهب حق خدمات انجام داده اند به زيارت قبورشان رفتن و طلب دعا و مغفرت و رحمت از خداوند متعال در آن اماكن نمودن تأسي به رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم مي باشد. لكم في رسول الله اسوة حسنة [7] .