يكي از تعبيرهاي رايج عددي، تعبير اربعين است كه در بسياري از موارد به كار رفته است. يك نمونه آن كه سن رسول خدا صلي الله عليه و آله در زمان مبعوث شدن، چهل بوده است. گفته شده كه عدد چهل در سن انسانها، نشانه ي بلوغ و رشد فكري است. گفتني است كه برخي از انبياء در سنين كودكي به نبوت رسيده اند. از ابن عباس (گويا به نقل از پيامبر صلي الله عيه و آله) نقل شده كه اگر كسي چهل ساله شد و خيرش بر شرش غلبه نكرد، آماده ي رفتن به جهنم باشد. در نقل آمده است كه، مردمان طالب دنيايند تا چهل سالشان شود. پس از آن در پي آخرت خواهند رفت. [1] .

در قرآن آمده است «ميقات» موسي با پروردگارشان در طي چهل روز حاصل شده است. در نقل است كه، حضرت آدم چهل شبانه روز بر روي كوه صفا در حال سجده بود. [2] درباره ي بني اسرائيل هم آمده كه براي استجابت دعاي خود چهل شبانه روز ناله و ضجه مي كردند. [3] در نقلي آمده است كه اگر كسي چهل روز خالص براي خدا باشد، خداوند او را در دنيا زاهد كرده و راه و چاه زندگي را به او مي آموزد و حكمت را در قلب و زبانش جاري مي كند. بدين مضمون روايات فراواني وجود دارد. چله نشيني صوفيان هم درست يا غلط، از همين بابت بوده است. علامه ي مجلسي در اين باره كه


برگرفتن چهل نشيني از حديث مزبور نادرست است در«بحار» به تفصيل سخن گفته است. اعتبار حفظ چهل حديث كه در روايات فراوان ديگر آمده، سبب تأليف صدها اثر با عنوان اربعين در انتخاب چهل حديث و شرح و بسط آنها شده است. در اين نقلها آمده است كه اگر كسي از امت من، چهل حديث حفظ كند كه در امر دينش از آنها بهره برد، خداوند در روز قيامت او را فقيه و عالم محشور خواهد كرد. در نقل ديگري آمده است كه اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: «اگر چهل مرد با من بيعت مي كردند، در برابر دشمنانم مي ايستادم. [4] مرحوم كفعمي نوشته است: زمين از يك قطب، چهار نفر از اوتاد و چهل نفر را ابدال و هفتاد نفر نجيب، هيچگاه خالي نمي شود. [5] درباره ي نطفه هم تصور بر اين بوده كه بعد از چهل روز علقه مي شود. همين عدد در تحولات بعدي علقه به مضغه تا تولد در نقلهاي كهن بكار رفته است، گويي كه عدد چهل مبدأ يك تحول دانسته شده است. در روايت است كه كسي كه شرابخواري كند، نمازش تا چهل روز قبول نمي شود. و نيز در روايت است كه كسي كه چهل روز گوشت نخورد، خلقش تند مي شود. نيز در روايت است كه كسي كه چهل روز طعام حلال بخورد، خداوند قلبش را نوراني مي كند. نيز رسول خدا فرمود: كسي كه لقمه ي حرامي بخورد، تا چهل روز دعايش مستجاب نمي شود. [6] اينها نمونه اي از نقلهايي بود كه عدد اربعين در آنها به كار رفته است.