پيشگفتار
بسم الله الرحمن الرحيم
(يا صاحب الزمان ادركنا)
آنچه در عاشورا اتفاق افتاد، تنها يك واقعه نيست، فاجعه اي مشخص، با ابعادي معين كه به دست افرادي شناخته شده و در زماني تعيين شده صورت گرفته باشد، نيست.
ابعاد گوناگون اين جنايت بزرگ تاريخ بشريت را از سقيفه و انحراف مسير خلافت، بايد به بررسي نشست و نقش آفرينان آن را، در همه ي زمان هاي پس از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و در همه ي صحنه هاي نفاق و توطئه عليه رسالت و ولايت بايد جستجو كرد.
از ديگر سو آنچه از شهيدان و قربانيان عاشورا بر جاي ماند، تنها چند مجموعه روايي و تاريخي نيست، چند مقتل با ذكر برخي وقايع جانسوز و پاره اي اشعار نيست. محبت همراه با شناخت، عاطفه ي همراه با بصيرت، حماسه ي همراه با عرفان، عقيده ي همراه با حركت، ولايت همراه با جهاد، تعبد همراه با اعراض، صبر همراه با شمشير، دستاوردهاي عاشورايند.
براي فهم آنچه در پديد آمدن عاشورا مؤثر بود، و براي درك آنچه در عاشورا
تحقق يافت، و براي شناخت آنچه در پي عاشورا در برهه هاي مختلف تاريخ شكل گرفت، بايد در آيات قرآن و سنت هاي الهي ذكر شده در آن، فرمايشات و پيشگويي هاي گوناگون پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم، سيره اميرالمؤمنين و امام حسن عليهماالسلام و كليه ي وقايع نيم قرن پس از رحلت پيغمبر صلي الله عليه و آله و سلم به خوبي دقت كرد، و همه ي موضعگيري ها، سخنراني ها، تحركات و عملكردهاي سران جبهه ي خلافت و پيشوايان مسير ولايت را مورد بررسي قرار داد، و به همه ي جريانات تلخ و شيرين تاريخ تشيع و اسلام، بلكه تاريخ بشريت، از اين منظر نگاهي دوباره داشت.
عاشورا درخت معجزه اي بود كه اگر چه در كربلا و تنها در طي يك روز روييد، لكن ريشه در همه ي جغرافياي دين داشت، و بر همه ي تاريخ سايه افكن گشت.
به راستي چه معجزه اي از اين والاتر و با اهميت تر كه آن همه تلاش و برنامه ريزي در جهت محو اسلام اصيل و ريشه كن كردن ولايت، طي يك روز سراسر جهاد و شهادت عقيم گردد، و معدني پايان ناپذير از همه ي ارزش ها و بايسته هاي ديني انساني در دسترس همه ي بشريت قرار گيرد؟
يكي از ابعاد شگفت اين معجزه ي بزرگ الهي، حفظ اصالت و اعتبار هميشگي آن است، دشمنان همچنان كه با تمام توان كوشيدند تا توحيد را بشكنند، قرآن را تحريف كنند، سنت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را انكار نمايند و در يك كلمه اسلام را به نابودي بكشانند، براي شكستن و تحريف كردن و انكار نمودن و نابود ساختن عاشوراي حسيني هم از هيچ تلاش و توطئه اي كوتاهي نكردند.
تبليغات سوء؛ تا آنجا كه مردم را با انگيزه ي جهاد في سبيل الله بر جنگ با فرزند قرآن و پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم وادارند!
غوغاي فريب؛ تا آنجا كه سران و سرداران قبايل مهاجر و انصار، قاريان و حافظان قرآن، اولاد و اصحاب پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم خارجي به حساب آيند و مستحق خشونت بارترين جنايت ها قلمداد شوند!
نيرنگ بازي؛ تا آنجا كه زنان و كودكان داغديده ي از نسل پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و اصحاب، مستحق اسارت و زنجير، و سزاوار شكنجه و زندان به شمار آيند.
به راستي! وقايع عاشورا را چه كساني نوشتند؟ از عاشورائيان چه كسي ماند تا نگارش مقتل را آنگونه كه بود بر عهده گيرد؟ از آن توده هاي چند ده هزار نفري كه آب را هم بر روي لشكر كوچك امام حسين صلي الله عليه و آله و سلم بسته بودند و در هنگام موعظه ها و ياري خواستن هاي او هلهله مي كردند، چند نفر صادقانه و مؤمنانه گزارش لحظات پر عظمت عاشورايي را نگاشتند؟ در دوران يزيد و حاكمان جور پس از او تا زمان عمر بن عبدالعزيز چه كسي جرأت نوشتن و يا حتي بازگويي حوادث آن روز را داشت؟
كينه ورزاني كه آرزوي نابودي كامل آل پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را در دل مي پروراندند، و مواليان آنان را شايسته ي زندگي كردن نمي دانستند، و عقوبت و قتل و غارت و شكنجه و تبعيد را حق طبيعي مدح كنندگان اهلبيت عليهم السلام مي شمردند، چگونه شرح وقايع عاشورا و حماسه هاي عاشورائيان را تاب مي آوردند؟
اينجاست كه مي توان راز گريه هاي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در هنگام ديدن و بوسيدن فرزندش حسين عليه السلام را دانست.
اينجاست كه مي توان حكمت روضه خواني هاي رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم و گريه كردن هاي فاطمه ي زهرا عليهاالسلام در هنگام يادآوري شهادت پاره ي تنشان حسين عليه السلام را شناخت.
اينجاست كه مي توان اسرار گريه هاي اميرالمؤمنين عليه السلام در هنگام عبور از صحراي كربلا به سوي صفين را درك كرد.
اينجاست كه مي توان رمز وصيت هاي خاص پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و فاطمه ي زهرا و اميرالمؤمنين و امام حسن مجتبي عليهم السلام را در مورد كربلا و عاشورا فهميد.
اينجاست كه مي توان پيچيدگي برخي پيامها، دعوت ها و حركت نمادين امام
حسين عليه السلام را به تحليل نشست. چرا امام حسين عليه السلام همراه با اهل و عيال خويش از مدينه خارج شد؟
چرا در روز ترويه كه همه ي حاجيان براي آغاز مناسك مخصوص حج آماده مي شوند، پشت به خانه ي كعبه مي كند!؟
چرا در طول مسير، در هر منزلگاهي به گونه اي با مردم سخن مي گويد؟
چرا سپاهيان حر را به نماز جماعت دعوت مي كند؟
چرا فرستادگانش را به خيمه ي زهير بن قين و عبيدالله بن حر جعفي مي فرستد و عاقبت خود براي دعوت عبيدالله مي رود؟
چرا شب عاشورا را براي اقامه ي نماز و دعا و تلاوت قرآن مهلت مي گيرد؟
چرا زمين كربلا را خريداري مي كند و صاحبان پيشين آن را در پذيرايي از عزاداران و زائران قبور شهداي آن دشت، وكيل مي گرداند؟
با فهم اين رمز و رازها و با يافتن جواب اين پرسش هاست كه انسان مي تواند ترسيم روشني از علل اصالت و عوامل جاودانگي قيام عاشورا داشته باشد.
نگاه دقيق به جريانات عاشورا و آنچه از آن و پس از آن اتفاق افتاد، براي درك عظمت هاي اين قيام و راهيابي به قله هاي پرشكوه معارف و حقايق نهفته در آن ضرورت دارد.
تنها با تحليل هاي مو شكافانه و تحقيقات عالمانه و بررسي هاي همه جانبه است كه مي توان شگفتي هاي پديد آمده در عاشورا را شناخت و به عمق توطئه ها و برنامه ريزي هاي دشمنان در هر يك از مراحل قبل و بعد آن دسترسي پيدا كرد.
كتابي كه پيش رو داريد، اثري بي نظير از انديشمند با اخلاص، دانشمند فرزانه و محقق نكته سنج مرحوم آية الله حاج شيخ عباس صفايي حائري است كه در ضمن برشمردن وقايع تفضيلي و پيشينه ها و پيامدهاي قيام ابي عبدالله الحسين عليه السلام، به تحليل دقيق و منصفانه ي هر يك از آنها پرداخته، بسياري
از زواياي مبهم اين قيام مقدس را روشن ساخته، ناگفته هاي فراواني را تبيين نموده و از نگاه يك اسلام شناس با تجربه، شماري از انحرافات پديد آمده در فهم عاشورا و نقل وقايع آن را خاطر نشان ساخته است.
اين كتاب كه عليرغم ارزش والاي تأليفي و حقيقي آن، سالها تجديد چاپ نشده و از دسترس علاقمندان دور مانده بود، اينك با تلاش واحد تحقيقات مسجد مقدس جمكران مورد تحقيق و بازنگري و ويرايش قرار گرفته و با بررسي و ذكر كليه مدارك مورد استناد، به رهروان راه آن بزرگوار تقديم مي شود.
اميد است كه مورد رضايت وارث حقيقي و خونخواه هميشگي آن حضرت، مولايمان صاحب العصر و الزمان «عجل الله تعالي فرجه الشريف» قرار گيرد.
محرم الحرام 1421
بهار سال 1379
واحد تحقيقات مسجد مقدس جمكران