بلاذري مي نويسد: تمامي كساني كه با حسين (ع) كشته شدند، هفتاد و دو مرد بوده اند. [1] شيخ مفيد نيز سي و دو نفر سواره و چهل پياده را از شهداي عاشورا دانسته، [2] و ابن اثير نيز همين تعداد را تأييد كرده است. اما مسعودي تعداد شهداي كربلا را هشتاد و نه نفر مي داند. [3] سيد بن طاووس تعداد شهدا را هفتاد و هشت نفر بيان كرده است. [4] علامه مجلسي نيز از قول محمد بن ابي طالب تعداد شهداي كربلا را هشتاد و دو نفر دانسته است [5] و شيخ عباس قمي نيز از قول امام (ع) باقر (ع) نقل كرده كه تعداد شهدا يكصد و چهل و پنج نفر بوده است. [6] .


ديگر كار از كار گذشته بود و در آن صحرايي پر بلا جز علي بن الحسين زين العابدين كه مي بايست زنده مي ماند تا نهضت اصلاحي حسين بي امام و مقتدا نباشد و جانش هم به گرماي تب مي سوخت، و هم به داغ پدر و برادران و عموها مي گداخت، مردي نمانده بود، گلبرگهاي سوخته ي لاله ها و شقايقها، اطراف خيمه گاه زينب و بانوان و كودكان حرم رسالت را زينت كرده بود. يك سو جمعيتي خونريز و بي تعقل كه دنيا و قيامت خود را ارزاني فرومايگان بني اميه مي داشتند و دسته هاي مختلفي كه گويي تازه از كابوسي سخت بيدار شده باشند، از اينكه دستهايشان به خون حسين بن علي آلوده شده بود حيرت زده بودند، و در حلقه ي محاصره ي ستم زنان و دختران، هراسان و پريشان و داغديده، و كمي اين سوتر بانويي از جنس آفتاب كه بر


ديرك عمودي خيمه ايستاده بود و با گردش ديده همه هستي اش را كه بر خاك افتاده بود جست و جو مي كرد، شايد تمام خاطرات عمر پرخاطره و مخاطره اش را به ياد آورد، چند سالي پيش نبود كه درشهر همين مردم برايشان تفسير قرآن مي گفت و آنها را با علوم الهي آشنا مي كرد! همه ي روزها و شبهاي با حسين بودن را به خاطر مي آورد؛ شيرينيهاي علي اكبر و قاسم، لبهاي خشكيده ي علي اصغر، گفت و گوهايي را كه با عباس داشت و براي اينكه مبادا حسين او از دلشكستگي خواهر ناراحت شود، كمتر، گاهي نيز تبسمهاي پسرانش عون و محمد را به خاطر مي آورد، اكنون او همه ي هستي خود را از كف داده بود. اما در اين لحظات ويرانگر او پرچمدار نهضت عاشورا، پاسبان جان حجت خدا و امام حق حضرت زين العابدين بود. او مي دانست كه برادر و امام او حسين (ع) كشته ي خدا [قتيل الله] است همانند پدرش، و خدا زنده است و هيچ گاه نخواهد مرد، پس تا خدا زنده و باقي است حسين نيز زنده و وجه الهي خدا در ميان تمام خلايق و براي هميشه است.